برآورد رطوبت زراعي و رطوبت نقطۀ پژمردگي با استفاده از برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي در خاك‌هاي جنگلي

Estimation of soil moisture at field capacity and permanent wilting point based on some physical and chemical properties in forest soils

حد رطوبت زراعي (FC) و حد رطوبت نقطۀ پژمردگي (PWP) در محاسبة مقدار آب قابل دسترس و به‌طور كلي مقدار آب مورد نياز گياه استفاده مي‌شوند. تعيين دقيق اين حدود به‌طور معمول وقتگير است و امكانات لازم بري اين كار نيز در همة آزمايشگاه‌ها يافت نمي‌شود. بنابراين با تخمين اين حدود از روي برخي ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك، مي‌توان اطلاعات مفيدي از توانايي نگهداري رطوبت خاك به‌دست آورد. در اين پژوهش نمونه‌هاي خاك از منطقة گيسوم در استان گيلان تهيه شد و پس از انتقال به آزمايشگاه، توزيع اندازة ذرات، درصد مواد آلي، اسيديته، جرم مخصوص ظاهري، جرم مخصوص حقيقي، رطوبت زراعي و رطوبت نقطۀ پژمردگي اندازه‌گيري شد. رابطة رطوبت زراعي و رطوبت نقطۀ پژمردگي با ساير خصوصيات خاك به كمك روش‌هاي رگرسيون يك‌متغيره و چند‌متغيره بررسي شد. نتايج نشان داد كه رطوبت زراعي با درصد مادة آلي و درصد ماسة خاك رابطة قوي و معني‌دار دارد (80/0=r و سطح معني‌داري 1 و 5 درصد). همچنين رطوبت نقطۀ پژمردگي با درصد سيلت و درصد مادة آلي، رابطۀ معنادار داشت (57/0=r و سطح معني‌داري 5 درصد). به‌طور كلي نتايج گوياي آن است كه براي برآورد رطوبت زراعي و رطوبت نقطۀ پژمردگي خاك اين مناطق، مي‌توان از ساير ويژگي‌هاي خاك كه اندازه‌گيري آنها به‌نسبت ساده‌تر است استفاده كرد.

Field capacity and permanent wilting point are used to calculate the amount of available water and generally the amount of water required by plants. Determination of these parameters usually takes much time and on the other hand there is not enough equipment for their analysis in all of the laboratories. Therefore, estimating of some soil physical and chemical properties can provide useful information to obtain the ability of hold moisture by soils. In this study, soil samples from area of Gysvm in Guilan province were taken and transferred to the laboratory and, particle size distribution, organic matter content, pH, particle density, bulk density, FC and PWP were measured. The correlation of FC and PWP with other soil properties was analyzed by using the univariate multiple regressions. The results showed that FC had significant and strong relationship with organic matter and the amount of sand (r=0.8, p < 0.01 and p <0.05). In addition, PWP showed significant relationship with silt and organic matter r=0.57, p < 0.05). In general, the results showed that for estimation of FC and PWP in this area or similar places, the other soil characteristics, which can be evaluated easier, can be used.