بررسي و مقايسه ي شيوع انواع ضايعات پري آپيكال دهان در بيماران مراجعه كننده به بخش آسيب شناسي دانشكده دندان پزشكي اصفهان در سه دوره زماني مختلف ( 1394-1367 )

Evaluation and Comparison of Prevalence of Different Periapical Lesions in Patients Referring to the Department of Oral Pathology of Isfahan Dental School from 1988 to 2015

مقدمه: بيماري‌هاي پري‌اپيكال دنداني، نتيجه‌ي نهايي پولپيت‌هاي درمان نشده يا نقصان درمان‌هاي ريشه هستند. هدف از اين مطالعه، تعيين و مقايسه‌ي شيوع انواع ضايعات پري‌اپيكال دهان برحسب متغيرهاي دموگرافيك در مراجعين بخش آسيب‌شناسي دهان دانشكده‌ي دندان‌پزشكي اصفهان در سه دوره‌ي زماني مختلف از سال 1367 تا 1394 بود. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه‌ي توصيفي گذشته‌نگر، نمونه‌هاي بيوپسي موجود در بايگاني بخش آسيب‌شناسي دهان دانشكده‌ي دندان‌پزشكي اصفهان از سال 1367 تا 1394 مورد مطالعه قرار گرفت. ضايعات پري‌اپيكال بر اساس متغيرهاي سن، جنس، نوع ضايعه، علت ايجاد ضايعه و محل ايجاد ضايعه بررسي و مقايسه گرديد. جهت تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ي 22 استفاده شد. بعد از جمع‌آوري اطلاعات، داده‌ها توسط آزمون‌هاي آماري 2χ، Fisher's exact test، واريانس يك طرفه ANOVA و Tukey آناليز شدند (α = 0/05). يافته‌ها: از 10686 مورد بيوپسي دهان، 582 مورد (5/44 درصد) مربوط به ضايعات پري‌اپيكال بود. از 582 ضايعه‌ي پري‌اپيكال، 71/1 درصد، دنتال گرانولوم و 15/3 درصد، كيست راديكولر بودند و ساير موارد با درصد شيوع بسيار كمتر پس از آن‌ها قرار داشتند كه 41/4 درصد در مردان و 58/1 درصد در زنان ديده شد. شايع‌ترين توزيع فراواني در گروه سني 21-30 سال بود. شايع‌ترين محل درگيري در مولرهاي منديبل با 48/3 درصد و سپس در ناحيه‌ي انسيزورهاي ماگزيلا با 32/5 درصد و مولرهاي ماگزيلا با 21/4 درصد موارد بود. توزيع فراواني ضايعات پري‌اپيكال در دوره‌ي اول، 11 درصد، دوره‌ي دوم، 23/9 درصد و در دوره‌ي سوم، 65/1 درصد بود. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه شيوع ضايعات پري‌اپيكال در دوره‌ي اخير افزايش چشم گيري داشته است. افزايش بروز ضايعات پري‌اپيكال ثانويه به درمان ريشه در دوره‌ي دوم و سوم نسبت به دوره‌ي اول مؤيد درمان ناقص ريشه در بيماران مي‌باشد.

Introduction: Periapical diseases are the end result of untreated pulpitis or failure of root canal therapy. The aim of this study was to evaluate and compare the prevalence of different periapical lesions in terms of demographic variables in patients referring to the Department of Oral Pathology of Isfahan Dental School in three different time periods from 1988 to 2015. Materials & Methods: In this retrospective cross-sectional study, biopsy samples available in the archives of Oral Pathology Department of Isfahan Dental School from1988 to 2015 were studied. Periapical (PA) lesions were evaluated and compared in terms of age, sex, type, etiology and location. Data were analyzed with SPSS. After data collection, data were analyzed with chi-squared test, Fisher’s exact test, ANOVA and Tukey test (α = 0.05). Results: Of 10686 oral biopsies, 582 (5.44%) were PA lesions. Of 582 PA lesions, 71.1% were dental granulomas and 15.3% were radicular cysts and the other cases were other lesions with lower prevalence rates; 41.4% of the lesions belonged to males and 58.1% to females. The most common frequency was detected in the 21‒30-year age group. The most common site of involvement was the mandibular molars with 48.3%, maxillary incisors with 32.5% and maxillary molars with 21.4%, respectively. Distribution frequencies of PA lesions were 11%, 23.9% and 65.1% in the first, second and third periods, respectively. Conclusion: The results showed that the prevalence of PA lesions has increased significantly in recent years. Increased incidence of periapical lesions secondary to root canal therapy (RCT) in the second and third periods in comparison with the first period is an indication of inadequate RCT treatment in patients.