بررسي مؤلفه هاي كارناوال باختين در شعر حافظ

The Study of Bakhtin's Carnival Motifs in the Poetry of Hafez

كارناوال ها، جشن هاي عاميانه و عمومي هستند كه در آن ها، طبقات اجتماعي واژگونه مي شوند. دلقك ها، پادشاه؛ احمق ها، خردمند و مقدّسين، مسخره مي شوند. به اين ترتيب، نسبي بودن همۀ ادعاها با طنزي شيرين به نمايش گذاشته مي شود. ميخائيل باختين، منتقد بزرگ قرن بيستم، نخستين بار، نظريۀ كارناوال گرايي را كه زير مجموعۀ فرهنگ عامه و طنز مي شود، در ادبيات مطرح كرد. با اين فرض كه مي توان خوانشي ديگر مبتني بر نظريۀ كارناوال گرايي در ادبيات بر شعر حافظ داشت؛ محقق در اين مقاله كوشيده است به رديابي مؤلفه هاي كارناوال از جمله: حضور محتواي فلسفي، غير مذهبي بودن، وجود شخصيتي بهلول وار، قلمرو آرمان شهري، و گروتسك، در شعر حافظ بپردازد. به اين منظور، با روشي تحليلي پس از توضيح دربارۀ نظريۀ كارناوال گرايي باختين و مؤلفه هاي آن به بررسي و تحليل اين مؤلفه ها با ذكر شواهد در شعر حافظ، پرداخته مي شود.

Carnivals are public folk feasts in which social classes are inverted. Clowns become kings; fools become sages; and saints are ridiculed. Thus, relativity of all claims is demonstrated through humor. It was Mikhail Bakhtin, the great twentieth century critic, who introduced the theory of Carnivalesque, which is a subcategory of folklore and satire, into literature. With the assumption that a new reading of Hafiz based on Carnivalesque in literature is possible, in this research, the researcher seeks to identify the elements of carnival including: philosophical content, secularism, the presence of a character pretending to be mad, reaching a utopian domain and also grotesque in the poetry of Hafez. Then, using an analytic approach and after explaining Bakhtin’s theory of Carnivalesque and its four categories, the instances of the motifs in the poetry of Hafez are explored and discussed.