بررسي ويژگي هاي ساختاري و عملكردي لكه هاي اكولوژيك مراتع در سطوح مختلف مديريتي در پارك ملي گلستان

Survey features structure and function ecological patches rangelands in several levels of management in National Golestan Park

جهت اعمال مديريت علمي و صحيح بر اكوسيستم هاي مرتعي، داشتن اطلاعاتي از آن به عنوان شاخص هاي سلامت و كاركرد مورد نياز است. ارزيابي اكوسيستم هاي مرتعي در برابر عكس العمل هاي محيطي و مديريتي براي بهره برداران اين نوع اكوسيستم ها از اهميت بالايي برخوردار است. پارك ملي گلستان و مراتع اطراف آن با توجه به نوع مديريتي (حفاظت) كه بر آن ها اعمال مي شود مي تواند به لحاظ ساختاري و عملكردي كاركردهاي متفاوتي داشته باشد. ازاين رو هدف از مطالعه حاضر بررسي خصوصيات ساختاري و عملكردي لكه هاي اكولوژيك مراتع در سه منطقه پارك ملي گلستان، منطقه حفاظت شده قرخود و منطقه ييلاقي اسپاخو است. بدين منظور در هر يك از مناطق مورد مطالعه در دامنه شرقي با استفاده از 3 ترانسكت 50 متري در جهت شيب غالب دامنه، لكه ها و مناطق بين لكه اي در 5 تكرار بررسي شد. با استفاده از مدل تحليل عملكرد چشم انداز (LFA) ، سه ويژگي عملكردي (پايداري خاك ، نفوذپذيري خاك و چرخه مواد غذايي) و خصوصيات ساختاري شامل (تعداد لكه ها، سطح كل لكه ها، شاخص سطح لكه ها، شاخص سازمان يافتگي چشم انداز) بررسي شد. نتايج نشان داد اكثر خصوصيات ساختاري (ميانگين طول لكه، تعداد لكه، ميانگين عرض لكه، سطح كل، شاخص سطح لكه و شاخص سازمان) در منطقه پارك ملي بيشتر از منطقه قرخود و اسپاخو است. از نظر شاخص پايداري بين مناطق پارك ملي با قرخود در سطح 5 درصد اختلاف معني داري وجود ندارد. بين شاخص هاي نفوذپذيري و چرخه مواد غذايي در سطح 5 درصد اختلاف معني داري باهم نشان داد. در منطقه پارك ملي و قرخود بالاترين شاخص عملكردي مربوط به قطعه اكولوژيك گندميپهن برگ علفي و در منطقه اسپاخو بالاترين شاخص عملكردي مربوط به قطعه اكولوژيك بوته پهن برگ علفي بود. از خصوصيات عملكردي و ساختاري مي توان به عنوان هشدارهاي اوليه براي تعيين تخريب مرتع و از اين طريق اقدامات لازم جهت جلوگيري از شدت تخريب يا بهبود شرايط فراهم آورد.

For scientific management and correct on rangelands ecosystems, relieve information from topics health indicator and function is necessity. Assessment rangelands ecosystems opposite reactions of environment and management for beneficiaries this type of ecosystems is high importance. The National Golestan Park and its rangelands environments with consideration to kind of management (conservation) can be had different perspective structure and function. Therefore, Therefore the aim of this research is Survey features structure and function ecological patches rangelands in three areas area national Golestan parks, Ghorkhoud protected area and Espakhoo area. With this purpose in every of study area eastern Hill slope is surveyed on three, 50 meters transects in point dominant Hill slope, patches and inter-patches in 3 frequencies. By Using of model LFA (Landscape Function Analysis) is surveyed three features function (soil stability, permeability and nutrient cycle) and features structure (numbers of patch, total patches area, patches area index, indicator of Landscape). The result of study shows that more structural attributes (mean length patch, number patch, mean width patch, total surface, indicator of surface patch and indicator structure) in national park area is more from Ghorkhoud area and Espakhoo. On opinion stability indicator different between national park area and Ghorghoud was not significant (p<0/05). In national park area and Ghorkhoud is the highest function indicator related to ecologic paddock of grass+forb and in Espakhoo area is the highest function indicator is related to ecologic paddock shrub+forb. From features structure and function can apply early perceptions for determining of destruction rangelands and this through necessary emprises available for preservation of intensity destruction or improvement of qualification.