بررسي اثرات جاده هاي جنگلي بر زيست بوم هاي جنگلي بلوط ايراني از نظر تنوع گياهي زيرآشكوب و ويژگي هاي فيزيكو - شيميايي خاك

Investigation of the effects of roads on the Persian oak forest ecosystems from the point view of the understory plant communities diversity and physico - chemical properties of soil

جاده سازي در زيست بوم هاي جنگلي قابليت ايجاد تغيير در تركيب پوشش گياهي، تنوع زيستي و ويژگي هاي خاكي را دارد. براي بررسي تغيير جوامع گياهي ناشي از جاده سازي در زيست بوم هاي جنگلي زاگرس جاده اي به طول دو كيلومتر در دو توده شاخه زاد و شاخه و دانه زاد واقع در منطقه بانكول استان ايلام انتخاب شد. در مجموع 12 ترانسكت با فواصل مختلف عمود بر محور جاده پياده شدند. در روي هر ترانسكت در فواصل 20، 50 و 100 متري از حاشيه جاده نمونه هاي گياهي و خاكي در 72 قطعه نمونه 20×20 متري برداشت شدند. به منظور بررسي روابط پوشش گياهي و ويژگي هاي فيزيكو - شيميايي خاك از تحليل تطبيقي متعارف (CCA) و همچنين براي گروه بندي گونه هاي گياهي از تحليل دوطرفه گونه هاي شاخص (TWINSPAN) استفاده شد. برآورد تنوع و غناي گونه اي با استفاده از شاخص هاي تنوع سيمپسون، شانون - واينر، مارگالف، منهينيك و يكنواختي پايلو انجام شد. بر اساس نتايج بدست آمده تركيب گونه اي قطعات نمونه نزديك جاده با قطعات نمونه داخل جنگل متفاوت بوده و در دو دسته مجزا گروه بندي شدند. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان كربن آلي، درصد آهك، درصد رطوبت اشباع و پتاسيم قابل جذب در فاصله 100 متري در توده شاخه و دانه زاد و فسفر قابل جذب نيز در همين توده در فاصله 50 و 100 متري از جاده بيشترين مقدار را نشان داد. همچنين بيشترين ميزان شوري، نيتروژن كل و وزن مخصوص ظاهري در توده شاخه زاد و در فاصله 20 و 50 متري از جاده قرار داشت. براساس نتايج بدست آمده شاخص هاي تنوع گونه اي در هر دو توده در فاصله 100 متري از جاده بيشترين مقدار را نشان دادند. در كل نتايج اين تحقيق پيامدهاي منفي جاده سازي در اين زيست بوم را از لحاظ تغييرات تنوع گياهي و ويژگي هاي فيزيكو - شيميايي خاك نشان داد.

Road construction in forest ecosystem makes changes in vegetation composition, biodiversity and soil characteristics. To investigate changes in plant communities due to road construction in Zagros forest ecosystem, two-kilometer of roads which is located in coppice and coppice with standard stand (in Bakool region, Lorestan province) was selected. Twelve transects were selected at different intervals of the road axis.To collect of plant and soil samles, in intervals of 20, 50, and 100 meters from the road edge 72 plot 20×20 meter were selected On each one of transects. Relationship of vegetation and soil properties investigated by using of the canonical-correlation analysis (CCA) and for grouping of plant species two- way indicator species (TWINSPAN) analysis used. Biodiversity was estimated by using the Simpson and Shannon – wiener diversity indices, Margalef and Menhinic indices and the Pilo index. Results showed that the species composition of sections close to the road was different from the sections inside the forest and they were classified in two separate groups. Also results showed that the greatest amount of organic carbon, lime, saturation, absorbable potassium were seen at distance of 100 m in coppice and seed stand and also the greatest amount of absorbable phosphorous was seen at distance of 50 and 100 m in this stand. Also the greatest amount of salinity, total nitrogen and bulk density were seen at distance of 20 and 50 m in coppice seed stand. Acording to the results biodiversity indices showed that the greatest amount at distance of 100 m in both stands. The results of this study showed the negative impacts of road construction on the vegetation composition and physic-chemical properties of soil in this forest.