اثر حفاظت كوتاه مدت و ميان مدت بر تغييرات عناصر غذايي خاك و گياه در مراتع لاسوره استان لرستان

The Effect of exclosure (Short-term and Mid-term) on Soil and Plant Nutrients in Lasoureh Rangelands of Lorestan Province

با توجه به نقش مديريت اكوسيستم هاي مرتعي بر عناصر غذايي، تحقيق حاضر در راستاي بررسي ارتباط عناصر غذايي خاك و گياه در مديريت هاي مختلف چرايي و آگاهي از شرايط تغييرات آنها در مراتع لاسوره واقع در استان لرستان انجام شد. براي اين منظور پس از شناسايي و تعيين حدود منطقه، مديريت هاي چرايي شامل چراي آزاد، قرق كوتاه مدت (يك ساله) و ميان مدت (پنج ساله) با بازديدهاي ميداني تعيين شد. با استفاده از روش سيستماتيك- تصادفي و به كمك دو ترانسكت 100 متري و 10 پلات يك متر مربعي در هر تيپ گياهي اقدام به نمونه برداري شد. پس از تعيين گونه هاي غالب، براساس درصد تاج پوشش در پلات ها، نمونه برداري از آن ها انجام شد. همچنين در هر پلات، نمونه برداري از خاك پاي گونه هاي غالب، با توجه به متوسط عمق نفوذ ريشه در خاك، صورت گرفت. سپس خصوصيات خاك و گياه از قبيل نيتروژن، فسفر و پتاسيم در آزمايشگاهاندازه گيري شد. در نهايت داده هاي جمع آوري شده به كمك نرم افزار SPSS 20 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. براي اين منظور آناليز واريانس و مقايسه ميانگين ها (آزمون توكي) مورد استفاده قرار گرفت. نتايج حاكي از آن بود كه گونه ها و تيمارهاي چرايي بر روي غلظت هر سه عنصر غذايي اثر معني دار (در سطح 5 درصد) دارند ولي اثر متقابل گونه و تيمار بر عناصر غذايي فقط براي عنصر فسفر تغييرات معني دار (در سطح 5 درصد) از خود نشان داد. همچنين از تيمار چرا به قرق يكساله و سپس پنج ساله ميزان عناصر افزايش معني دار داشته است ولي در مورد خاك، تنها اثر قرق طولاني تر (پنج ساله) موجب افزايش معني دار عناصر غذايي شده و در قرق يكساله اختلاف معني دار با چرا مشاهده نشده است.

Due to rangeland ecosystems management role on nutrient, the present study was conducted to investigate the relationship between soil and plant nutrients in different grazing management and their changes in the Laseoureh rangland, Lorestan Province. For this, the study area was obtained and grazing treatments including grazing, short-term grazing exclosure (one year exclusion) and mid-term grazing exclosure (five years exclusion) was determined by field surveying. Then, the sampling was done by two transects (100m) and 10 plots (1m2) with randomly systematic method. Then sampling was done based on canopy cover percentage in the plots after determination of dominant species. Also, soil sampling was done according to mean root depth in each plot under dominant species. Then, plant and soil properties such as nitrogen, phosphorus and potassium were determined in laboratory. Finally, the data were analyzed using the SPSS 20 software. The statistical processing was conducted by analysis of variance and Tukey-test. The results showed that rangeland species and grazing managements has a significant effect on all nutrient elements (P≤0.05) but the interaction effect of rangeland species and grazing managements significantly (P≤0.05) effect on P. Also, the elements were increased significantly from grazing treatment to one year exclosure and years exclosure while the effect of five years exclosure were increased soil nutrients and short-term exclosure had no significant difference with grazing treatment.