اثر مراحل مختلف رشد بر ارزش غذايي سوسن چلچراغ (Lilium ledebourii) در دو رويشگاه كلاردشت و اسالم

Effects of growth stages on the nutritive value of Lilium ledebourii in Kelardasht and Asalem

سوسن چلچراغ Lilium ledebourii (Baker) Boiss با گلهاي سفيد معطر از گياهان بومي و نادر ايران و تنها گياهي است كه به عنوان ميراث ملي در ايران به ثبت رسيده است. اين گياه داراي ارزش دارويي، زينتي و پتانسيل اقتصادي بالايي بعنوان يك گل جديد است كه بشدت در خطر انقراض قرار دارد. چراي دام، بريدن ساقه و برداشت اندامهاي زيرزميني و آفت زدگي از عوامل موثر بر انقراض اين گونه ارزشمند مي باشد. بنابراين اين مطالعه با هدف تعيين ارزش غذايي سوسن چلچراغ در مراحل رشد در دو رويشگاه مختلف انجام شد. بدين منظور در دو رويشگاه كلاردشت و اسالم در هر يك از مراحل رشد اقدام به نمونه برداري از اندامهاي هوايي گياه به صورت تصادفي در 3 تكرار و در هر تكرار 5 پايه گياهي گرديد و شاخص هاي ارزش غذايي شامل، پروتئين خام، ديواره سلولي منهاي همي سلولز، قابليت هضم ماده خشك و انرژي متابوليسمي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه مراحل فنولوژيك بر ارزش غذايي سوسن چلچراغ معنادار بوده و در هر دو رويشگاه ارزش غذايي گونه در مرحله رويشي بيش از مراحل ديگر است. به طوريكه با پيشرفت مراحل رشد از مقدار پروتئين خام، هضم پذيري ماده خشك و انرژي متابوليسمي كاسته و بر ميزان ديواره سلولي عاري از همي سلولز افزوده مي شود. همچنين، شاخص هاي ارزش غذايي در رويشگاه كلاردشت بيشتر از اسالم است كه به نظر مي رسد، تغييرات ارزش غذايي تحت تاثير تغيير عوامل اكولوژيكي مانند خاك و يا جهت و شيب دامنه و ارتفاع از سطح دريا قرار گرفته است.

Lilium ledebourii (Baker) Boiss, with white aromatic flowers is a native rare species and the only National monument of Iran. This plant has medicinal, ornamental value and high economic potential as a new flower that is extremely endangered and as its wild populations are currently at risk of rapid eradication because of irregular grazing, pest and poaching. Tuse, the aim os this study was determining the nutritional value of L. ledebourii in vegetative, flowering and seeding phenological stages, samples were randomly collected including three replication and five plants from the aerial shoots of lily in Kelardasht and Asalem. and Nutritional Value indices including crude protein (CP), Acid detergent fiber (ADF), dry matter digestibility (DMD), metabolic energy (ME) were analyzed. The results of this study showed that the phonological stages have a significant effect on the nutritional value of Lily, and the nutritional value of vegetative stage is higher than of the other stages in both habitats. As Crude protein, dry matter digestibility and metabolic energy content decreased from early growth to the end of growth and ADF increased significantly with the growth progress. Also the highest nutritional values were obtained from Kelardasht. It seems that nutritional value are affected by ecological factors changes such as the soil, direction, slope and altitude.