حفاظت بذرهاي بادرنجبويه دنايي (Dracocephalum kotschyi Boiss.) با استفاده از دو روش شيشه اي شدن و كپسوله - آبگيري در شرايط فراسرد

Seeds conservation of dracocephalum kotschyi with vitrification and encapsulation-dehydration methods in cryopreservation condition

امروزه حفظ تنوع گونه هاي گياهي دارويي-مرتعي و جلوگيري از فرسايش تنوع ژنتيكي آنها از اهميت دو چنداني برخوردار است. گياه بادرنجبويه دنايي (Dracocephalum kotschyi Boiss.) از جمله گياهان مهمي است كه بر اثر برداشت هاي بي رويه و تغييرهاي آب و هوايي در معرض خطر انقراض و نابودي قرار گرفته است. از اين رو در پژوهش حاضر اثر تيمارهاي كپسوله-آبگيري و شيشه اي شدن با محلول هاي آبگيري pvs2 و pvs3 در تكنيك حفاظت فراسرد بر بذر هاي بادرنجبويه دنايي مورد مطالعه قرار گرفتند. بذرهاي تيمار شده به مدت 20 ساعت در تانك ازت مايع در دماي oC 196- نگه داري شدند. پس از گذراندن دوره انجماد، بذرها در بن ماري c 40 قرار گرفتند تا عمل ذوب و شوك حرارتي صورت گيرد. بذرها در شرايط آزمايشگاه در پتري ديش و در شرايط گلخانه دررون گلدان كشت شدند. درصد و سرعت جوانه زني، شاخص بنيه بذر، طول ريشه چه، طول ساقه چه و وزن تر و خشك گياهان مورد ارزيابي و سنجش قرار گرفتند. تيمار كپسوله–آبگيري بطور معني دار و چشمگيري توانست درصد و سرعت جوانه زني و شاخص بنيه بذر را كاهش دهد. كمترين طول دانه رست در تيمار كپسوله-آبگيري و بيشترين در تيمار شيشه ايي شدن با محلول آبگيري pvs3 بدست آمد. وزن خشك ريشه تحت تاثير تيمارهاي مختلف فراسرد قرار نگرفت، اما تيمار كپسوله–آبگيري وزن خشك اندام هوايي را بطور معني داري كاهش داد. نتايج بخوبي نشان داد كه تيمار شيشه اي شدن با محلول آبگيري pvs3 مي تواند بخوبي تنش هاي ناشي از انتقال به شرايط فراسرد را كاهش دهد و كيفيت رشد بذرهاي گياهان در حال انقراض و نابودي را بهبود ببخشد.

Today, preservation of diversity the species of medicine-rangeland and preventing of genetic erosion is importance. Dracocephalum kotschyi Boiss is one of the most important plants that exposed to extinction because of the irregular removal and climate changes. Hence, in the present study, the effects of encapsulation-dehydration and vitrification with hydration solutions (PVS2 and PVS3) in the technique of protection cryopreservation on Dracocephalum kotschyi Boiss seeds were studied. Then the seeds were kept for 20 hours in nitrogen liquid tank with temperature of -196 C˚. After spending the period of freezing, the seeds were placed in Bain Mari at 40˚C to make melting and thermal shock. The seeds were cultured in laboratory and greenhouse conditions. The percentage and rate of germination, seed vigor index, root length, stem length and fresh and dry weight of the plants were evaluated. Treatment of encapsulation-dehydration decreased, significantly and dramatically, the percentage and speed of germination index and seed vigor index. Minimum and maximum of seedling length was obtained in treatments of encapsulation-dehydration and vitrification with dehydration solution of PVS3, respectively. Root dry weight was not influence by different treatments of cryopreservation, but encapsulation-dehydration treatment reduced the dry weight of shoot significantly. The results showed that the treatment of vitrification with a dehydration solution of PVS3 can decrease the stresses of the transition to the conditions of cryopreservation and improve the quality of the seeds the plants that are exposed to extinction and destruction.