بررسي ارتباط متغيرهاي اقليمي با پهناي حلقه‌هاي رويش سالانه درختان ارس در رويشگاه كيگوران (استان لرستان)

The effect of climatic variables on annual tree-rings width of Persian juniper trees in Kyguran habitat of Lorestan province

گرمايش جهاني و تغيير اقليم كنوني، تأثيرات شگرفي بر متغيرهاي اقليمي در سراسر جهان گذاشته است. براي بررسي روند اقليم گذشته به‌منظور شبيه‌سازي اقليم آينده، به داده‌هاي درازمدت نياز است. براي بازسازي داده‌هاي اقليمي گذشته، استفاده از روش‌هاي ديگري همچون اقليم‌شناسي‌درختي اجتناب‌ناپذير است. هدف از اين تحقيق تهيۀ گاه‌شناسي درختان ارس رويشگاه كيگوران در استان لرستان و مقايسۀ آن با متغيرهاي اقليمي منطقه است. نمونه‌ها پس از آماده‌سازي اوليه توسط دستگاه LINTABقرائت شده و همخواني زماني آنها با نرم‌افزار TSAP بررسي شد و گاه‌شناسي نهايي با استفاده از نرم‌افزار ARSTANتهيه شد. از 22 درخت بررسي‌شده 12 درخت به‌‌دليل ناهمخواني زماني حذف شدند. گاه‌شناسي نهايي درختان ارس براي دورة سال‌هاي 2014-1657 ميلادي به‌دست آمد كه مقدار EPS در دورۀ 2014-1910 بيش از 0/85 بود. يافته‌ها نشان داد كه رابطۀ معني‌داري ميان پهناي دايره‌هاي سالانة رشد درختان و بارش وجود ندارد و از سوي ديگر با دماي ماه‌هاي ژانويه، فوريه و مارس پيش از فصل رشد همبستگي مثبت و معني‌داري داشتند. از اين‌رو مي‌توان نتيجه گرفت كه شرايط رطوبتي عامل بازدارندة رشد نيست، اما در مقابل دما نقش مثبت و معني‌داري بر رشد پهناي حلقه‌هاي رويشي داشته است كه دليل آن ممكن است مرتفع بودن رويشگاه و تأمين رطوبت بسيار زياد در ارتفاعات باشد. از طرفي، ارتفاع زياد رويشگاه و دماهاي بسيار كم سبب تأمين نشدن شرايط دمايي مناسب براي شروع فعاليت‌هاي كامبيومي درختان در اوايل فصل رشد مي‌شود. برپايۀ يافته‌هاي اين تحقيق مي‌توان ميانگين دماي قرن گذشتۀ اين رويشگاه را بازسازي كرد.

Recent global warming had brought harsh variations on climate variables all over the world. In order to investigate the past climate trend for predicting future climate trend, long term climate data is needed. Tree-ring data are good proxies of past climate which can be used to reconstruct the past climate. The purpose of this investigation is to develop the chronology of tree-ring width and its comparison with climate variables. Tree-ring width was measured by LINTAB table. Then, measured tree-ring width was cross dated by TSAP software. To remove age trend and preparation of final chronology, the ARSTAN software was used. 12 out of 22 tree time series were dropped out, because of insufficient matches with the other samples. The final chronology of the site was determined from 1657 to 2014, close to 358 years. However, EPS was more than 0.85 only for the period of 1910-2014. Correlation between annual tree-rings indices and monthly precipitation was not significant. While monthly mean temperatures of January, February and March had positive and significant correlations with tree-ring widths. It could be concluded that Juniperus growth is not limited by moisture conditions while higher temperatures were in favour of tree-ring growth. It seems that high elevation of habitat provides enough moisture for tree growth but on the other hand occurrence of very low temperature causing failure to provide suitable temperature condition for the start of cambium activities in the first months of growth season. Based on this finding, mean temperature of last century in this region could be reconstructed.