بررسي امكان كشت پاييزه چغندر قند در جنوب استان خراسان رضوي

Investigating the feasibility of growing autumn-sown sugar beet in southern part of Khorasan Razavi Province

كشت پاييزه چغندرقند به عنوان راهكاري مناسب جهت توليد اين محصول در مناطق خشك و نيمه‌خشك كشور مورد توجه است. به منظور بررسي امكان كشت پاييزه چغندرقند در جنوب استان خراسان رضوي و تعيين بهترين تاريخ كاشت، برداشت و رقم، اين تحقيق به مدت دو سال زراعي 1387 و 1388در شهرستان بردسكن انجام شد. آزمايش در قالب ظرح اسپليت پلات فاكتوريل اجرا گرديد. تاريخ كاشت به عنوان عامل اصلي در دو سطح (اول و 20 مهر) و فاكتوريل سطوح رقم (هفت رقم) و تاريخ برداشت (15 ارديبهشت، اول خرداد و 15 خرداد) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. نتايج تجزيه واريانس براي صفات مورد بررسي نشان داد كه تاريخ كاشت و رقم اثر معني‌داري بر صفات عملكرد ريشه، عملكرد قندسفيد، درصد ساقه‌روي، عملكرد قندناخالص، درجه خلوص و قند ملاس داشت. تاريخ برداشت نيز روي سايرصفات اندازه‌گيري شد به جز ضريب استحصال، اثر معني‌داري بر جاي گذاشت. اثر متقابل تاريخ كاشت × تاريخ برداشت به جز صفات عملكرد ريشه و درصد ساقه‌روي، بر ديگر صفات معني‌دار بود. اثر متقابل تاريخ كاشت × رقم براي كليه صفات و اثر متقابل رقم × تاريخ برداشت نيز در مورد كليه صفات به جز ضريب استحصال معني‌دار شد. بيشترين عملكرد قندسفيد (5/17 تن در هكتار) را رقم گيادا توليد كرد. با توجه به نتايج به دست آمده، بيشترين عملكرد قندسفيد با استفاده از ارقام مقاوم به ساقه‌روي در تاريخ كاشت اول مهر و تاريخ برداشت 15خرداد ( 6/68تن در هكتار) به دست آمد. در اين تيمارها ميانگين درصد ساقه روي در ارقام مقاوم 2/65 درصد و در ارقام حساس 71/24 درصد بود.

Cultivation of autumn sugar beet is considered as a proper solution for production of the crop in arid and semi–arid regions of Iran. In order to study the feasibility of growing autumn sugar beet in southern part of Khorasan Razavi province and to determine the best sowing and harvest dates, this study was conducted in split plot factorial design in Bardeskan city in 2008-09. The treatments consisted of two sowing dates including 23th September, 12th October in split plots, seven cultivars and three harvest dates including 5th May, 22th May, and 5th June in factorial plots. ANOVA results showed significant effects for sowing date and cultivar on root yield, white sugar yield, bolting percentage, sugar yield, purity, and molasses sugar. Harvest date had significant effect on all traits except purity. Sowing date × harvest date interaction had significant effect on all traits except root yield and bolting percentage. Sowing date × cultivar interaction as well as harvest date × cultivar interaction effects were significant for all traits except purity for which the harvest date × cultivar interaction was insignificant. The highest white sugar yield (5.17 t ha-1) was produced by Giada cultivar. The highest white sugar yield was achieved in 23th September sowing date and 5th June harvest date. The mean of bolting percentage in tolerant and susceptible cultivars was 2.65 and 71.24, respectively.