الگوي علّي ابهام و تعارض نقش، تنش شغلي، فرسودگي شغلي و تمايل به جابه جايي در حسابداران، حسابرسان و استادان دانشگاه در رشته حسابداري

The Causal Model of Role Ambiguity and Role Conflict, Occupational Stress, Occupational Burnout and Turnover Intension of Accountants, Auditors, and Academic Professors in the Field of Accounting

مقدمه: يكي از پيامدهاي فوري استرس و فشارهاي رواني، پديده فرسودگي شغلي و افزايش تمايل به جا به‌ جايي است. شيوع و ميزان استرس و فرسودگي در حرفه حسابداري رو ­به افزايش است. با توجه به نقش مهمي كه حرفه حسابداري در پيشرفت اقتصاد دارد، اين پژوهش به بررسي الگوي علّي ابهام و تعارض نقش، تنش شغلي، فرسودگي شغلي و تمايل به جا به‌ جايي در حسابداران، حسابرسان و استادان دانشگاه مي­ پردازد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصيفي-همبستگي است. جامعه آماري پژوهش شامل 190 نفر از حسابداران، حسابرسان و استادان دانشگاه در سال 1395 است. ابزار جمع‌ آوري داده‌ ها پرسش‌ نامه­ است و براي تجزيه و تحليل داده‌ ها از روش تحليل مسير استفاده شده است. يافته‌ ها: نتايج پژوهش نشان مي‌ دهد كه ابهام نقش بر هر دو مؤلفه فرسودگي شغلي (خستگي عاطفي و مسخ شخصيت)، اثر مستقيم منفي و معنادار و بر كاهش موفقيت فردي اثر مستقيم مثبت و معنادار دارد. تعارض نقش تنها بر مؤلفه خستگي عاطفي اثر مستقيم مثبت و معنادار دارد. در رابطه با آثار غيرمستقيم، اثر ابهام نقش بر تمايل به جا به‌ جايي منفي و معنادار و اثر تعارض نقش بر تمايل به جا به‌ جايي مثبت و معنادار است كه اين امر بيانگر نقش واسط ه­اي مؤثر متغيرهاي درون‌ زا بين ابهام نقش، تعارض نقش و تمايل به جا به‌ جايي است. نتيجه‌ گيري: با توجه به نقش مهم تعارض نقش و ابهام نقش در شكل‌ گيري متغيرهاي درون‌ زاي پژوهش، به ويژه، متغير نهايي يعني تمايل به جا به‌ جايي بايد عوامل اثرگذار بر اين متغيرها شناسايي شود تا دستيابي به هدف اصلي (كاهش سطح تمايل به جا به‌ جايي) با سهولت بيشتري امكان‌ پذير شود. بنابراين، با فراهم ­آوري محيطي مناسب و بدون استرس و فشار كاري مي ­توان به اين هدف دست يافت.

Introduction: One of the immediate consequences of stresses is occupational burnout and increasing turnover intention. The extent and prevalence of stress and burnout are increasing in Accounting. Regarding Accounting's important role in the economic growth, this research investigates the Causal Model of role ambiguity and role conflict, occupational stress, occupational burnout and turnover intension of accountants, auditors and academic professors in the field of accounting. Method: This research is of a descriptive-correlational type. The statistical population of the research contain 190 accountants, auditors and academic professors in 2016. The instrument for collecting data is questionnaire, andin order to analyze data,Path Quality Analysis has been used. Results: The results of the research show that role ambiguity has a direct negative and significant effect on both components of occupational burnout (emotional exhaustion, depersonalization), but it has a direct positive and significant effect on the decrease of personal fulfillment. Role conflict has a direct positive and significant effect only on the emotional exhaustion. Regarding the indirect effects, the effect of role ambiguity on turnover intension is negative and significant, and the effect of role conflict on turnover intension is positive and significant so that this issue suggests the effective mediating role of endogenous variables among role ambiguity, role conflict, and turnover intension. Conclusion: According to the important function of role conflict and role ambiguity in the formation of endogenous variables of this research, especially the final variable; i. e., turnover intension, the effective factors on these variables should be identified in order to achieve the main objective (reducing the level of turnover intension) more simply. Therefore, by providing an appropriate environment and without stress and occupational pressure, this goal can be achieved.