تاثير روش‌هاي مختلف خاك‌ورزي، كاربرد سطوح مختلف سوپرجاذب و بقايا بر درصد سبز شدن و عملكرد كلزاي ديم

Effect of tillage methods, different amount of super absorbent and residue on canola seedling emergence and yield under dryland condition

توجه به نقش مديريتي و كاربرد مديريت مطلوب بقاياي گياهي، اجراي روش‌هاي نوين خاك ورزي و برخي از مواد افزودني نظير سوپرجاذب، به منظور استفاده بهينه از آب در كشاورزي ديم براي افزايش عملكرد محصولات زراعي از اهميت ويژه اي برخوردار است. كلزا به عنوان سومين گياه روغني مهم دنيا شناخته شده كه به دليل ويژگي‌هاي خاص باعث شده كه در سطح وسيعي از مزارع جهان در تناوب با محصولات مختلف به‌ويژه غلات كشت شود. اين آزمايش به منظور بررسي روش‌هاي خاك‌ورزي، كاربرد سوپرجاذب و مديريت بقايا بر درصد سبز شدن و عملكرد كلزاي ديم در سال زراعي 94-1393 در شهرستان ايذه در شرق استان خوزستان انجام شد. آزمايش به صورت كرت‌هاي نواري خردشده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. تيمار اصلي شامل سه روش خاك‌ورزي (خاك‌وري مرسوم (گاوآهن برگردان‌دار و ديسك)، كم‌خاك‌ورزي (خاك‌ورز مركب و ديسك) و بي‌خاك‌ورزي (كشت مستقيم)) و تيمار فرعي شامل چهار سطح سوپرجاذب (صفر،30، 60، 90 كيلوگرم در هكتار) و تيمار فرعي فرعي شامل دو سطح پوشش بقايا (صفر و 60 درصد) بود. روش كم‌خاك‌ورزي با ميانگين 25/66 درصد بيشترين درصد سبز شدن را داشت كه نسبت به روش بي‌خاك‌ورزي 59/7 درصد افزايش داشت. بيشترين درصد سبز شدن مربوط به تيمار 90 كيلوگرم سوپرجاذب در هكتار به ميزان 94/68 درصد بود. روش كم‌خاك‌ورزي با ميانگين 1674 كيلوگرم در هكتار و بي‌خاك‌ورزي با ميانگين 1134 كيلوگرم در هكتار به ترتيب بيشترين و كمترين عملكرد را داشتند. در مجموع نتايج نشان داد كه كاربرد سوپر جاذب و حفظ بقايا، در نگهداري رطوبت خاك و افزايش عملكرد دانه موثر است.

In order to study the effects of tillage, crop residue, and super absorbent on canola seedling emergence and yield, an experiment was conducted in Izeh region, east of Khuzestan in 2014. A strip spilt plot design was applied in form of randomized complete block using 3 replications.. The main treatments consisted of three tillage methods: conventional tillage (moldboard plow and disk) reduced tillage (combination tillage and disk) and no tillage(direct seeding). Secondary treatments were different amounts of super absorbent (0, 30, 60, and 90 kg/ha), and the third treatment was 2 levels of wheat residue (60% and 0%). Reduced tillage method with 66.25% showed the maximum seedling emergence compared to no-till treatment (7.59%). The maximum seedling emergence (68.94%) was achieved from 90 kg/ha super absorbent. Reduce tillage method with 1674 kg/ha and no-tillage with 1134 kg/ha showed the maximum and the minimum yield respectively. Finaly, the results were shown that superabsorbent and crop residues were affected in increased soil moisture content and grain yield