تجزيه و تحليل ريسك عمليات حفاري مكانيزه با استفاده از روش رديابي انرژي و آناليز مانع

Risk Analysis of Automated Excavation Operations By Energy Trace & Barrier Analysis Method

زمينه و هدف: امروزه استفاده از دستگاه تي بي ام در عمليات حفاري مكانيزه، بويژه حفاري تونل هاي عظيم و با سرعت عملياتي بالا، رايج شده است. در سالهاي اخير در پروژه هاي تونل سازي خصوصا در عمليات حفاري با ماشين هاي تي بي ام حوادث زيادي بوقوع پيوسته است. كنترل مخاطرات مي بايست از طريق فرايند مديريت ريسك صورت پذيرد. اين مطالعه با هدف بررسي ريسك عمليات حفاري مكانيزه بااستفاده از دستگاه تي بي ام، در يكي از پروژه هاي تونل سازي مكانيزه كشور انجام پذيرفت. روش بررسي: در اين مطالعه موردي توصيفي، بمنظور تجزيه و تحليل ريسك، از تكنيك رديابي انرژي و آناليز مانع استفاده شد. در فرايند جمع آوري اطلاعات از روش هاي مشاهده، تجربه و قضاوت كاركنان، چك ليست، آئين نامه ها و استانداردهاي مرتبط و همچنين سوابق حوادث و شبه حوادث ثبت شده در واحد ايمني استفاده گرديد؛ شناسايي منابع انرژي، اهداف، احتمال و پيامدهاي مخاطرات در كارگروه هاي متعدد و باحضور كارشناسان باتجربه انجام شد. ريسك هاي شناسايي شده الويت بندي شده و اقدامات كنترلي توصيه شد. يافته ها: در اين مطالعه 51 منبع انرژي خطرناك در گروههاي شش گانه ي انرژي شناسايي شد.29/4% از اين منابع انرژي شناسايي شده مربوط به انرژي هاي فيزيكي،19/6% مربوط به انرژي هاي شيميايي، 41% مربوط به انرژي هاي مكانيكي، 8% مربوط به انرژي الكتريكي و تنها 2% مربوط به عوامل طبيعي بود. قسمت كرين با 19/5% و هريك از قسمتهاي كارترهد و شيلد با اختصاص 10% از مجموع منابع انرژي خطرناك بترتيب خطرناك ترين و كم خطرترين نقاط در فرايند حفاري تونل با دستگاه تي بي ام بودند. نتيجه گيري: براساس نتايج مطالعه، عمليات دستگاه تي بي ام دربردارنده ي منابع خطر متنوع و متعددي است. مي توان از روش رديابي انرژي و آناليز مانع به عنوان يك روش موثر در تجزيه و تحليل ريسك عمليات دستگاه تي بي ام استفاده نمود.

Background and aims: In automated excavation operations especially excavating big tunnels with high operation speed the application of Tunnel Boring Machine (TBM) has been prevalent. Tunneling construction projects especially TBM excavating operations have experienced some accidents in recent years. Hazard control must be done through the process of risk management. This study was done with goal of risk analysis of automated excavation operations in one of the water transfer tunnel projects. Methods: In this study for risk analysis, energy trace and barrier analysis technique was used. In data gathering process were used observation method, worker experience and judgments, checklist, standards & regulations and incident records. Recognition of energy sources, targets, probability and severity of hazards were done by competence experts in various team works. The identified risks were prioritized and control measures were recommended. Results: In this study 51 hazardous energy sources in 6 energy categories were recognized. These identified energy sources included physical energy 29.4%, chemical energy 19.6%, mechanical energy 41%, electrical energy 8% and natural energy 2%. The crane section by 19.5%, shield by 10% and cutter head by 10% were the most and the least dangerous part of tunnel boring machine in excavation process. Conclusion: Based on the findings of the study, TBM operations include various energy sources. Energy trace and barrier analysis technique can be used effectively in risk analysis of TBM operations.