پديد آورندگان :
دانشمندي، هادي دانشگاه علوم پزشكي شيراز - دانشكده بهداشت - گروه ارگونومي , چوبينه، عليرضا دانشگاه علوم پزشكي شيراز - مركز تحقيقات بهداشتي , فلاح پور، افشين بهداشت پتروشيمي فجر ماهشهر , رحيمي فرد، هدي دانشگاه علوم پزشكي قم - دانشكده بهداشت - گروه بهداشت حرفه اي
كليدواژه :
ختلالات اسكلتي عضلاني , پرسشنامه نورديك , چك ليست ارگونومي , QEC
چكيده فارسي :
زمينه و هدف : اختلالات اسكلتي - عضلاني ( MSDs )، يكي از عوامل شايع آسيب هاي شغلي است كه به طور عمده در كمر، گردن و اندام هاي فوقاني نمايان ميشود. اين مطالعه با هدف تعيين شيوع اختلالات اسكلتي - عضلاني و ارزيابي ارگونوميك خطر ابتلا به اين اختلالات در كاركنان يك شركت پتروشيمي صورت پذيرفت.
روش بررسي: در اين مطالعه 327 نفر از كاركنان شاغل در يك شركت پتروشيمي با حداقل يك سال سابقه كار در واحدهاي دفتري و عملياتي مورد بررسي قرار گرفتند. در اين مطالعه كاركنان دفتري و عملياتي به علت ماهيت متفاوت كار به طور جداگانه مورد بررسي قرار گرفتند. در مشاغل دفتري ابزار گردآوري داده ها عبارت بودند از پرسشنامه ي ويژگي هاي دموگرافيك، پرسشنامه ي نورديك براي تعيين شيوع اختلالات اسكلتي- عضلاني و چك ليست ارزيابي ارگونوميك محيط هاي كار دفتري. در مشاغل عملياتي ابزار گردآوري داده ها شامل پرسشنامهي ويژگي هاي دموگرافيك، پرسشنامه ي نورديك و روش QEC براي ارزيابي ريسك ابتلا به اختلالات اسكلتي- عضلاني بودند. تجزيه و تحليل داده ها به وسيله ي نرمافزار SPSS Ver. 16.0 و با استفاده از آزمون هاي Mann-Whitney U Chi-square ، و نسبت برتري انجام گرفت.
يافته ها: ميانگين سن و سابقه كار افراد مورد مطالعه به ترتيب برابر با 32.2±6.63 و 5.53±4.01 سال بهدست آمد. شيوع اختلالات اسكلتي- عضلاني در كاركنان دفتري 68/1 درصد و در كاركنان عملياتي 46/6 درصد تعيين شد. نتايج نشان دادند كه شيوع اختلالات اسكلتي- عضلاني در نواحي گردن، پشت، كمر و زانو در كاركنان دفتري به طور معنيداري بيشتر از افراد عملياتي است. در ارزيابي بوسيله ي چك ليست ارگونومي در كاركنان دفتري كمترين مقدار شاخص مربوط به ميانگين شاخص پوسچر و ايستگاه كار به دست آمد. اين بدان معناست كه در اقدامات اصلاحي در مشاغل دفتري بهبود پوسچر كار مي بايست در اولويت قرار گيرد. در ارزيابي به روش QEC ، 38/4 درصد از كاركنان عملياتي در سطح اولويت اقدام اصلاحي 1، 19/2 درصد در سطح اولويت اقدام اصلاحي 2، 31/5 درصد در سطح اولويت اقدام اصلاحي 3 و 11% در سطح اولويت اقدام اصلاحي 4 قرار گرفتند. در مجموع 42/5% از موارد سطح ريسك بالا و بسيار بالا بوده كه نشان دهنده مخاطره آميز بودن شرايط و نياز به اصلاحات در مشاغل عملياتي ميباشد. بر اساس نتايج بهدست آمده، مجموع هاي از اقدامات اصلاحي انجام گرفت.
نتيجه گيري: شيوع اختلالات اسكلتي- عضلاني در نواحي مختلف بدن در كاركنان دفتري نسبت به كاركنان عملياتي به طور معنيداري بيشتر است. در بهبود شرايط كار و اقدامات اصلاحي در افراد مورد مطالعه، توجه به ريسك فاكتورهاي نواحي كمر، گردن، پشت، زانو، شانه و مچ دست به علت شيوع بالا در اين نواحي اهميت دارد.
چكيده لاتين :
Background and aims: Musculoskeletal disorders (MSDs) are one of the most common causes of
occupational injuries that appear in back, neck and upper limb mainly. This study was conducted with the
objectives of determination of prevalence rate of MSDs and ergonomics assessment of the risk of MSDs in
workers of a petrochemical company.
Methods:
In this study, 327 randomly selected workers in a petrochemical company with at least one year work
experience in office and operational units participated. Office and operational staff were studied separately due
to different nature of their works. In office jobs, data were gathered using demographic questionnaire, Nordic
musculoskeletal disorders questionnaire (NMQ) and ergonomics checklist for assessment of working
conditions. In operation jobs, demographic questionnaire, NMQ and QEC method were applied to collect the
required data. Data were analyzed using statistical tests including t-test, Chi-square and test of proportion by
SPSS software (Version 16.0).
Results:
Means of age and job tenure of study subjects were found to be 32.2±6.63 and 5.53±4.01 years, respectively.
Prevalence rates of MSDs in office and operation staff were 68.1% and 46.6%, respectively. The results
showed that the prevalence of musculoskeletal disorders in neck, back, low back and knees in the office staff
were significantly higher than those of operational workers. Working condition assessment by the checklist in
office staff revealed that the lowest index was related to posture and workstation. This means that in the
corrective program improving working posture should be considered as a priority. The results of assessment of
physical exposure to musculoskeletal risks by QEC technique among operational workers showed that in
38.4% of workers studied, the level of exposure to musculoskeletal risks was in Action Level (AC) 1, 19.2% in
AC 2, 31.5% in AC 3 and 11% in AC 4. Totally, in 42.5% of workers studied, the level of exposure to
musculoskeletal risks was high or very high. This indicated that the jobs and working conditions in the
operational units were conducive for developing MSDs and needed corrections. Based on the results, some
interventional measures were implemented.
Conclusions:
The prevalence of musculoskeletal in the office staff was significantly higher than that of operational subjects.
In working conditions improvement, taking risk factors of lower back, neck, upper back, knee, shoulder and
wrist into consideration seemed essential.
