ارزيابي ريسك بهداشتي ناشي از مواجهه شغلي با مواد شيميايي خطرناك در آزمايشگاه هاي مراكز آموزشي درماني دانشگاه علوم پزشكي قم

Health risk assessment of occupational exposure to hazardous chemicals in laboratories of Qom University of Medical Sciences

روش مورد استفاده در اين بررسي برگرفته از روش ارائه شده توسط وزارت منابع انساني و دپارتمان ايمني و سلامت شغلي مالزي است. آماده سازي ابزار جمع آوري اطلاعات، تشكيل گروه كاري، تجزيه فرآيندهاي كاري، شناسايي مواد شيميايي مورد استفاده، شناسايي مواد شيميايي خطرناك، تعيين ميزان خطر، تعيين ميزانمواجهه، ارزيابي ريسك و رتبه بندي ريسك از مراحل اجرايي اين روش ارزيابي بودند. از آزمونهاي آماري من-ويتني، كروسكال-واليس و كاي دو براي بررسي ارتباط بين ميزان ريسك با متغيرهاي مستقل و همچنين از نرم افزارهاي Microsoft Office – Excel 2010 و SPSS16 براي توصيف و تجزيه و تحليل داده استفاده گرديد. يافته­ها: در اين مطالعه مشخص شد كه 30% از آزمايشگاه ­هاي مورد مطالعه از مواد شيميايي خطرناك در آزمايش­هاي خود استفاده نمي­كردند. همچنين ريسك 6/67% از آزمايشگاه­هادر سطح زياد، 20% متوسط و و ميزان ريسك 1.769±1.22 تعيين گرديد. همچنين در اين بررسي مشخص شد كه بيشترين ريسك مربوط به آزمايشگاه هاي پاتولوژي و بعلت كار با محلول فرمالدهيد مي باشد كه در اين خصوص نياز به اجراي اقدامات كنترلي فوري است. براساس آناليز هاي آماري بين ريسك و وضعيت تاهل، سابقه ي شغلي افراد، سطح تحصيلات و طي كردن دوره هاي آموزشي مرتبط با كار ارتباط معناداري يافت نشد(p>0.05). نتيجه گيري: 26/67% از آزمايشگاههاي تحت مطالعه، از ريسك قابل توجهي برخوردار بودند. در راستاي كنترل ريسك هاي تعيين شده، برنامه ها و اقدامات كنترلي براساس سلسله مراتب حذف، جايگزيني، كنترل هاي فني مهندسي، كنترل هاي مديريتي و بكارگيري تجهيزات حفاظت فردي توصيه مي گردد.

Background and aims: Chemical materials are very useful in our lives. Laboratory technicians expose to different chemicals. Long term repeated exposures to hazardous chemicals may lead to chronic effects. In this research the risk of occupational exposure to hazardous chemicals in laboratories of educational and therapeutic centers of Qom University of medical sciences were assessed. Methods: The method of this research was derived from Malaysian Department of Health and Safety. Several steps were involved in this research including preparation of data gathering tools, selection of team members, job analysis, identification of hazardous chemical materials, determination of hazard and exposure rate and risk assessment. For data analysis Excel 2010 & SPSS16 software and for determining the correlation between parameters Mann-Whitney, Kruskal - Wallis and chi square tests were used. Results: There were no hazardous materials in 30% of laboratories. However, the risk of exposure in 6.67% of laboratories was high, in 20% was moderate and in 43.33% was low. In this study exposure to hazardous chemical materials determined 1.205±1.0047 (mean±sd), hazard rating 2.307±1.64 and risk level 1.769±1.22. Because of exposure to Formaldehyde, pathology labs were the most hazardous area. There was no significant correlation between marital status, job experience, educational level, passing work related training and risk (p>0.05). Conclusion: Based on our results, 26.67% of laboratories had considerable risk. Therefore, in order to control such risks elimination, substitution, engineering and administrative control measures and the use of appropriate personal protective equipment are recommended.