بررسي مؤلفه هاي فرهنگ ايمني در صنعت هواپيمايي (مطالعه موردي: بخش تعمير و نگهداري يكي از فرودگاه هاي كشور)

Investigation of safety culture components in aviation industries (case study: maintenances shop of an Iranian Airport

ايمني كارآ نه تنها نيازمند برقراري ساختار سازماني مناسب و انتشار قوانين و دستورالعمل‌هاي اجرايي است، بلكه نيازمند تعهد واقعي و عزم راسخ مديران عالي نيز هست. نشانه‌هاي اوليه تعهد سازماني در خصوص سياست‌هاي ايمني سازمان، در فرهنگ ايمني تجلي پيدا مي‌كند. فرهنگ ايمني عاملي است كه به موجب آن تمامي كاركنان، متعهد مي‌شوند تا سهم به‌سزايي در ايمني خود و همكاران‌شان داشته باشند. هدف اين تحقيق ، بررسي مولفه‌هاي فرهنگ ايمني در صنعت هواپيمايي و ارائه راه‌كارهايي جهت بهبود وضعيت ايمني و افزايش فرهنگ ايمني مثبت مي‌باشد. روش بررسي: روش تحقيق توصيفي- پيمايشي است. ابزار اصلي گردآوري داده‌ها پرسش‌نامه مي‌باشد و پايايي آن از طريق آلفاي كرونباخ مقدار 0/80 محاسبه شده و روايي پرسشنامه نيز از طريق روايي محتوا تاييد شده است. جامعه آماري تحقيق كاركنان بخش تعمير و نگهداري يكي از فرودگاه‌هاي كشور مي‌باشد. جهت تحليل داده‌ها از نرم‌افزار 19 SPSS استفاده شده است. يافته‌ها: نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه متغيرهاي خط‌ مشي و اهداف ايمني با ميانگين 3/31 و انحراف معيار 0/492، اطاعت‌پذيري از قوانين ايمني با ميانگين 3/67 و انحراف معيار 0/88 ، نگرش كاركنان نسبت به مسايل ايمني با ميانگين 3/98 و انحراف معيار 0/123 در وضعيت مناسبي قرار دارند و متغيرهاي مديريت ريسك با ميانگين2/93 و انحراف معيار 0/0557، ترويج و آموزش فرهنگ ايمني با ميانگين2/93 و انحراف معيار0/0414 و مشاركت كاركنان و تعهد نسبت به رعايت قوانين ايمني با ميانگين 2/61 و انحراف معيار 0/5917 در وضعيت مناسبي قرار ندارند. نتيجه‌گيري: اهتمام مديران و كاركنان فرودگاه‌هاي كشور در ارتقاي فرهنگ ايمني امري ضروري است و براي دست‌يابي به اين هدف مي‌توان از مواردي هم‌چون آموزش و ترويج مفاهيم آن، اعمال مديريت ريسك در كنار ديگر مولفه ‌ها همانند تدوين خط‌مشي و اهداف ايمني ، ايجاد روحيه‌ي اطاعت‌پذيري از قوانين ايمني بهره جست.

Background and aims: Work safety is not only need to establish appropriate organizational structure, bylaws and procedures; but also need to real commitment of top manager. We can find primary organizational commitment signals about organizational safety policies in safety culture. Safety culture has important factors that can cause every employer have an important role in organizational safety. The purpose of this paper is investigation of safety culture components in aviation industries and providing appropriate guidance for improving and enhancement of safety culture. Methods: This is a descriptive survey. Data were collected by questionnaire which its reliability calculated by Cronbach’s alpha (0.8) and its validity by content validity. The population includes an airport maintenances workshop. SPSS software version 19 was used for analysis of data. Results: The results showed mean±SD variables of safety target and policies as 3.31±0.492, obeying of safety rules 3.67±0.88, personnel attitude toward safety problems 3.98±0.123, but risk management as 2.98±0/0557, promotion and training of safety culture 2.93±0.0414, and personal participation and commitment of personal about rules as 2.61±0/5917, which were not in good status. Conclusion: The Airport’s managers and staffs’ commitment is necessary for enhancement of safety culture and also for obtaining and reaching to optimum level of safety. Managers can use several policies such as attention to training and promotion of safety following risk management strategies.