ارزيابي الگوي فضايي و ارائه الگوي بهينه به منظور مكان يابي مراكز ورزشي (نمونه موردي كلانشهر تهران)

Evaluating spatial pattern and providing an optimal pattern for locating sports centers (Case study: Tehran metropolis

امروزه بررسي تحولات جهاني حاكي از اين است كه شهر و شهرنشيني با تغييرات بنيادي كمي و كيفي روبرو بوده است. يكي از مهمترين پيامدهاي آن در دهه هاي اخير، نابساماني در نظام توزيع خدمات و تمركز مراكز خدماتي در يك مكان خاص ميباشد. اين در حالي است كه نياز روزافزون جمعيت به ورزش و مديريت قوي در سطوح محله، ناحيه، منطقه و شهر بدون استفاده از اطلاعات، ابزار، روشهاي مدرن و بهروز هرگز ميسر نمي باشد. لذا، دسترسي سهل و سريع و كم هزينه به خدمات ورزشي، صرفه جويي در هزينه ها و تخصص بهينه منابع مستلزم كاربرد مدلها و روشهاي علمي و معيارهاي مرتبط و كارا جهت پشتيباني از مديريت شهرها مي باشد. بر اين اساس، در اين پژوهش به ارزيابي الگوي فضايي و ارائه الگوي بهينه به منظور مكانيابي مراكز ورزشي در سطح شهر تهران، پرداخته شده است. روش پژوهش تركيبي از روشهاي توصيفي و تحليلي و نوع آن كاربردي است. جهت تحليل داده ها از نرم افزارهاي ArcGIS، Super Decisions و با استفاده از شاخص ميانگين نزديكترين همسايه، مدل ANP و مدل فازي جهت مكان يابي فضاهاي ورزشي استفاده شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه با توجه به الگوي خوشه اي پراكنش فضاهاي ورزشي در سطح شهر تهران و همچنين پايين تر بودن سرانه فضاهاي ورزشي اين شهر نسبت به حداقل سرانه ها، دسترسي به اين مراكز در وضعيت موجود مناسب نمي باشند. نتايج مدل فازي نشان داد كه وضعيت مناطق مركزي تهران در اين زمينه نامناسب تر مي باشد.

A review of current global developments suggests that the city and urbanization have fundamentally experienced some qualitative and quantitative changes. One of the most important consequences of such changes during the recent decades is the disturbance of service system’s distribution and their concentration in a particular location. The proper management of the growing need for sport will never be possible without having enough information, tools, and modern methods in different levels of neighborhood, district, region and city. Easy and quick access to sport services, cost saving and optimal allocation of resources require scientific methods and related criteria to support the management of cities. Accordingly, the present study evaluates the spatial pattern and presents an optimal model for locating sports centers in Tehran. The research method is a combination of descriptive and analytical methods and its type is applicable. To analyze the data ArcGIS and Super Decisions software are applied. Also, Average Nearest Neighbors index, ANP model and fuzzy logic are used for analyzing the data related to locating sport spaces. The results of this study showed that according to the cluster pattern of the distribution of sports spaces in Tehran and also the lower per capita sport spaces of this city than the minimum number of inhabitants, access to these centers is not suitable in the current situation. The results of the fuzzy model showed that the situation in the central regions of Tehran is more inferior in this regard.