تمايز آراء عرفاني امام خميني(ره) در مقايسه با سنن صوفيان متقدم

The Distinction Idieas of Imam Khomeini’s on Comparison with Ancient Abbatial Mystical Traditions

در سخنان صوفيان و مكتوبات عرفاني آنان همواره پرهيز از امور دنيوي، ترغيب به جوع و انزوا­طلبي و گريز از سياست و اجتماع از امور مستحسن به شمار آمده است. علي­رغم آشنايي امام خميني با مباني و فلسفۀ عرفان و امّهات متون صوفيانه و تدريس كتب عرفاني، به نظر مي­رسد كه سلوك عرفاني ايشان متمايز از سنّت­هاي عرفاني متقدمين و حتي گاه در تعارض با آن است. اين نوشتار با روش توصيفي و تحليل محتوا نشان مي­دهد كه نگرش عرفاني امام خميني، نه تنها به خمول و خلوت وي نيانجاميد؛ بلكه با وام­ستاني از عرفان پوياي شيعي و نظر بر سيرۀ اهل­بيت(ع) و توكّل مجدانه، نمودِ اجتماعيِ قابل ملاحظه­اي را از خود نشان داده است. ايشان، حول اصلِ شيعي-عرفاني «ولايت» و با كاربستي كردن نگرش عرفاني خويش، به خلاف سنت رايج عارفان متقدم، با جمع ميان فرد و جامعه و فقه و عرفان، ضمن ايجاد پيوند بين ظاهر و باطن، با ايجاد نظام حاكميتي، بر هم­گرايي دين و دنيا صحّه گذاشتند.

Imam Khomeini’s Ahl al-Bayt Mysticism, through following Ahl al-Bayt Mysticism, is of unique and prominent characteristics as against predecessors’ mystical traditions. Imam Khomeini’s mystical statements and works demonstrate that he, being regarded as a prominent Shite jurist, has had good knowledge of the philosophy and fundamentals of the Islamic mysticism and the major mystical texts of predecessors, especially Ibn al-Arabi’ s thoughts and works. Through analyzing Imam’s statements and works, this piece of text descriptively demonstrates that his mystical perspective not only didn’t lead to weakness and ostracism (for him), but through following Ahl al-Bayt Mysticism and trusting the God, it also pushed a society away from ostracism. By depending on the religious principle of “guardianship” and employing his own mystical-juridical perspective, he established a political system and demonstrated that his outlook of the social-political function of mysticism was different with that of the early mystics.