نقش تقابل هاي دوگانه در سجع نثر تعليمي؛ با تأكيد بر رسايل خواجه عبداله انصاري و گلستان سعدي

The Role of Double Conflicts in the Prophecy of Prophecy; Emphasizing Khajeh Abdollah Ansari and Golestan Saadi

يكي از ويژگي­هاي بارز نثر صوفيه و ادب تعليمي استفاده از تقابل­هاي دوگانه است كه به ساختار مسجع برخي از آثار آن نيز راه يافته است. در اين پژوهش، نقش تقابل­هاي دوگانه و كاركردهاي آن در قرينه­هاي نثر مسجع تعليمي، با ذكر شواهدي از رسايل خواجه عبداله انصاري و گلستان سعدي بررسي شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي­دهد گرچه سجع بنا به دلايلي از عوامل تكلف­آميز سخن به شمار مي­رود، با تأثيرپذيري از ويژگي­هاي سبكي نويسنده مي­تواند در خدمت نثر و اهداف آن قرار گيرد. يكي از اين ويژگي­ها، استفاده از تقابل در قرينه و ساختار سخن مسجع است. از ديگر سو سجع ماهيتاً به دليل در تقابل قرار دادن دو لخت، زمينه­ساز استفاده­ از قرينه­هايي است كه در تقابل با يكديگر قرار دارند. اين كاربرد، كه در اغلب موارد با تشابه همزمان صوري و معنايي نشانه­ها همراه است، تأثير بر محور جانشيني و هم­نشيني را به دنبال دارد و به كاركردهايي مي­انجامد كه موجب تمايز سجع آثاري چون رسايلو گلستان از ديگر متون مسجع مي­شود.

Rhyme is one of the characteristics of Persian prose, which, due to its special features, first attracted the attention of Sufis and then became popular in other prose works. One of the prominent features of Sufi prose and pedagogy is the use of dual contradictions that has led to the reciprocal structure of some of its works. In this research, after a brief look at the definition, background and features of the verse in Persian rhetoric and Persian language, the role of the twofold contradictions and its functions in the semantics of the teaching of prophetic theology, with the mention of the proofs of Khajeh Abdollah Ansari and Golestan Sa'di Been investigated. The results of this research show that the source, although it is one of the controversial factors in the speech, can be applied to the prose and its goals by influencing the author's style. One of these features is the use of contrast in the symmetry and structure of the rhetorical speech. On the other hand, because of the contrast between two bare bones, the groundwork is to use symbols that are in opposition to each other. This application, which is often accompanied by the simultaneous symmetry of the formal and semantic signs, has an effect on the succession and synchronization axis and results in functions that make it possible to distinguish works such as Rassail and Golestan from other rhetorical texts it will be.