تعيين كننده‌هاي مديريت بقاياي گياهي در شهرستان مرودشت

Determinants of Crop Residues Management In Marvdasht County, Iran

مديريت بقاياي گياهي يكي از جنبه‌هاي مهم كشاورزي حفاظتي مي‌باشد و شامل هر نوع عمل و تصميمي است كه بر روي پس‌ماندهاي محصول برداشت‌شده انجام مي‌گيرد تا بهترين محيط ممكن براي كشت محصول بعدي فراهم گردد. اين پژوهش با هدف بررسي و شناخت تعيين‌كننده‌هاي شيوه مديريت بقاياي گياهي در بين كشاورزان گندمكار شهرستان مرودشت و بر پايه تئوري سرمايه "Capital Theory" انجام شد. در اين تحقيق از تركيب پژوهش كمّي و كيفي به دو روش پيمايش و مطالعه موردي استفاده شد. براي انتخاب نمونه مورد نظر در پيمايش با بكارگيري روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌بندي شده چند مرحله‌اي تعداد 330 كشاورز گندمكار موردمطالعه قرار گرفته شد. به منظور نمونه‌گيري در مطالعه موردي از روشExtreme Sampling و بكارگيري تكنيك مشاهده و مصاحبه عميق در دو شيوه متفاوت مديريت بقاياي گياهي (آتش‌زدن و آتش‌نزدن بقاياي گياهي) در طولاني مدت استفاده گرديد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه سرمايه اقتصادي و سرمايه نمادي حاصل از فعاليتهاي كشاورزي، مهمترين تعيين‌كننده‌هاي رفتار مديريت بقاياي گياهي مي باشند و عوامل ديگري چون سطح تكنولوژي مزرعه، بهره مندي از خدمات ترويجي، مالكيت دام و سياستهاي تشويقي و تنبيهي نيز در رده‌هاي بعدي قرار دارند. در انتها نيز به منظور ترغيب كشاورزان به سمت روش‌هاي پايدار و حفاظتي مديريت بقاياي گياهي و ممانعت آنان از بكارگيري شيوه آتش زدن راهكارهايي ارائه شده است.

The crop residues management is one of the important aspects of the conservation agriculture and includes every kind of action and decision, which is done on the residues of the harvested crop in order to provide the best possible medium for the subsequent crop cultivation. This research used capital theory to investigate the determinants of crop residues management by farmers. Mixed quantitative and qualitative methods were used. A sample of 330 wheat growers in Marvdasht County selected through a multi stage classified random sampling was used in the survey part of the study. In the qualitative part of the study an extreme sampling method was used in order to select the two cases that were using different methods of crop residues management (burning and not burning crop residues) for a long time. The findings of study indicated that economic capital and the symbolic capital achieved through agricultural activities are the most important determinants of crop residues management behavior. Factors such as farm's technology, access to extension services, ownership of domesticated animals and government policies are other determinant factors, respectively. The case studies confirmed the findings of the survey. Based on the findings of the study recommendations are offered to promote more sustainable crop residual management.