ﻧﮕﺮش و ﻗﻀﺎوت ﻫﺎي اﺧﻼﻗﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن در ﻣﻮرد ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ «زرﻧﮕﯽ»

Iranians’ Attitudes toward and their Moral Judgment of Market Place Shrewdness

هدف اين پژوهش، بررسي اين مسئله است كه نگرش و قضاوت هاي اخلاقي ايرانيان در مورد مفهوم فرهنگي «زرنگي» چيست. واژه فرهنگي زرنگي، داراي تضاد معنايي است و ازيك سو به معناي زيركي و از سوي ديگر به معناي حيله و تزوير به كار مي رود. اين پژوهش با استفاده از اطلاعات جمع آوري شده از 200 وبلاگ شخصي و با به كارگيري روش تحليل محتوايي، نگرش ايرانيان به مفهوم فرهنگي زرنگي را بررسي كرده است. همچنين، پژوهشگر از آزمون تكميلي مباحثه اي استفاده كرده است تا دريابد كه ايرانيان تا چه اندازه در ارزش گذاري رفتارهايي كه با برچسب زرنگي قابل توصيف هستند، از قضاوت هاي اخلاقي مطلق استفاده مي كنند. شركت كنندگان در پژوهش، 33 نفر از دانشجويان مقطع كارشناسي در دانشگاه جهرم و 20 نفر از استادان رشته هاي علوم انساني در دانشگاه هاي شيراز و اصفهان بودند. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه اگرچه واژه «زرنگي» مفهومي دوپهلو دارد، اما اكثر شركت كنندگان در اين پژوهش، به مفهوم منفي اين واژه توجه بيشتري داشته اند. علاوه بر اين، هنگامي كه از مصاحبه شوندگان خواسته شد كه در مورد نمونه هاي رفتاري كه مي توانست با برچسب زرنگي توصيف شود، قضاوت كنند، بسياري از آن ها مفاهيم غيرمبهم و مطلق را بر مفاهيم مبهم و نسبي ترجيح دادند.

The cultural concept of zerangi (market place shrewdness) is semantically ambivalent between two senses: shrewdness and wiliness or craftiness. The aim of the study was to investigate Iranians’ attitudes toward the concept of zerangi (market place shrewdness). It also aimed at investigating the Iranians’ moral judgments in this regard. Using data collected from 200 personal weblogs, this study employed content analysis to investigate the semantic aspects of zerangi. It also used five discourse completion tasks to find out Iranians’ attitude toward and moral judgment of the concept in question. Thirty-three university students of the Jahrom University and 20 university professors of the Shiraz University and the University of Isfahan were included in this study. The results suggested that the participants had a negative attitude toward this concept in its pejorative form. Also, the analysis of results indicated that the majority of the participants in the study preferred unambiguous and absolute judgmental terms to ambiguous ones as an explanation for success stories, suggesting that Iranians prefer making absolute moral judgments to relative ones.