بررسي تطبيقي سير تاريخي نمود جنسيت در كتاب هاي درسي فارسي، انگليسي، و فرانسه در ايران در يك بازه 70 ساله (1391-1316) با رويكرد ميان رشته اي

A Comparative, Historical Study of Gender Representation in Persian, English, and French Textbooks in Iran within a Seventy-year Period (1938-2015) with an Interdisciplinary Approach

يكي از مسائل مهم فرهنگي در جوامع، موضوع جنسيت است كه نمود آن و نگرش در مورد آن در فرهنگ ها و جوامع مختلف، شباهت ها و تفاوت هاي بنياديني دارد. بررسي شباهت ها و تفاوت هاي بين فرهنگي مي تواند به شناخت بهتر فرهنگ ها كمك كند. نهادهاي آموزشي در جوامع نيز به عنوان اركان تاثيرگذار در فرهنگ، به طور مستقيم يا غيرمستقيم، از اين مسئله تاثير مي پذيرند. در اين ميان، كتاب هاي درسي به عنوان يكي از ابزارهاي مهم در پي ريزي چارچوب فكري دانش آموزان شناخته مي شوند. هدف مقاله حاضر، بررسي شباهت ها و تفاوت هاي نمود جنسيت در كتاب هاي درسي فارسي، انگليسي، و فرانسه در ايران در طول يك دوره زماني هفتادساله (1391-1316) است. كتاب هاي بررسي شده در اين پژوهش، 9 جلد كتاب درسي اول دبيرستان شامل كتاب هاي فارسي سال هاي 1319، 1363، و 1391، كتاب هاي فرانسه مربوط به سال هاي 1316، 1367، و 1391، و كتاب هاي انگليسي سال هاي 1319، 1360، و 1391 است. استفاده از روش هاي تحليل محتواي كيفي و فراواني سنجي در اين پژوهش، نشانگر شباهت ها و تفاوت هايي است كه به نظر مي رسد تاكنون كمتر به چشم آمده است. علاوه بر اين، در كتاب هاي درسي انگليسي و فرانسه مورد استفاده در ايران، شواهدي دال بر وجود شباهت ها و تفاوت هايي در زمينه جنسيتي شدن محتواي كتاب هاي درسي انگليسي و فرانسه وجود دارد. يافته هاي پژوهش حاضر مي تواند مسير كسب بينش بهتر درباره ارتباط ميان فرهنگي بين ايران، فرانسه، و انگليس را هموار كند.

Gender is an important cultural issue towards which there are different views in different cultures. Investigating the similarities and differences among cultures can shed light knowing that cultures. In this regard, educational systems play a vital role, either directly or indirectly, in familiarizing students with different cultures, and textbooks are recognized as one of the most important tools for framing students’ intellectual framework. This way, the specific purpose of the present study is to examine the representation of gender in Persian, English, and French textbooks written in a seventy-year old period (i.e. from 1938 to 2015). In this regard, nine textbooks including: 3 Persian textbooks written in 1940 (1319), 1984 (1361), and 2012 (1391); 3 French textbooks written in 1937 (1316), 1988 (1367), and 2012 (1391); and 3 English textbooks written in 1940 (1319), 1984 (1361), and 2012 (1391) were gathered and investigated. The results of qualitative content analysis and frequency measures showed similarities and differences regarding the representation of gender in the textbooks that seem to have been less visible. Moreover, in English and French textbooks, there are some traces of bias towards females. The results of the present study could open new vistas towards intercultural relationships among Iran, England, and French.