بازنگري در وضعيت گونه‌هاي جنس L. Trigonella (بخشه .Bucerates Boiss) در ايران

Review the status of the Trigonella L. species (section Bucerates Boiss.) In Iran

شنبليله (.Trigonella L)، يكي از جنس‌هاي زراعي و مرتعي تيره بقولات (Fabaceae) مشتمل بر گونه ­هايي با برگ­هاي مركب سه برگچه‌اي است. بخشه Bucerates، بزرگترين بخشه و با حضور 10 گونه در ايران مي‌باشد. با توجه به شباهت‌هاي مشاهده شده در صفات ريخت شناسي جام گل در اين بخشه با جنس Medicago، مطالعه فنتيكي 12 گونه از جنس Trigonella ، 6 گونه از جنس Medicago، 1 گونه از جنس Melilotus، و 1 گونه از جنس Trifolium، انجام گرفت. تاكسونومي عددي با استفاده از 60 صفت ريخت شناسي در20 گونه مذكور انجام گرفت. تجزيه خوشه‌اي به روش Average linkage، دو گروه اصلي را مشخص نمود. گونه Melilotus officinalis و گونه Trifolium scabrum هر كدام در شاخه‌هاي مجزا از سايرگونه‌ها قرار گرفتند. گونه­ هاي بخشه Bucerates يك گروه مجزا از سايرگونه‌هاي جنس Trigonella را تشكيل دادند و براساس مشابهت در صفات ريخت شناسي جام گل و وجود مكانيسم گرده افشاني در مجاورت جنس Medicago قرار گرفتند كه احتمال انتقال گونه‌هاي اين بخشه را در جنس Medicago قوت مي‌بخشد. كركداري كاسه گل و رگ بندي سطح نيام از مهمترين صفات در تفكيك گونه‌ي T. geminiflora، از گونه T. monantha مي‌باشد كه سابقاَ به عنوان زير گونه‌ي گونه مذكور معرفي شدند.

Trigonella L. is one of the crop and grassland genera in Fabaceae family, with genera that have trifoliate leaves. Sect. Bucerates is the largest section consist of 10 species in Iran. According to similarities observed in the morphological corolla in this section with the genus Medicago, so phenetic study 12 species of Trigonella, 6 species Medicago, 1 Melilotus, and one species of Trifolium, were performed. Numerical taxonomy using 60 morphological characters of 20 species were mentioned. A Cluster analysis based on Average Linkage method determined two main groups. Melilotus officinalis and Trifolium scabrum were Placed in separated group from other species.Sect. Bucerates placed in separated group from Trigonella and close to Medicago based morphological traits of corolla and Tripping mechanism, were likely transferred to Medicago strengthens. Pubescent calyx and Areoles are important traits in separating T. geminiflora from T. monantha, that previously mentioned as sub species.