ارزيابي موفقيت طرح پزشك خانواده در كنترل بيماري ديابت

Success of the Family Practice Plan in Diabetes Control

زمينه و هدف: ديابت يك اختلال متابوليك و چند عاملي است كه ناشي از اختلال در ترشح يا عمل انسولين و يا هر دوي آنها است. روند رو به رشد سالمندي، تحولات اقتصادي- اجتماعي و تغييرات دموگرافيك ديابت را به معضل جهاني بدل نموده است. اين مطالعه با مقايسه عوارض بيماري ديابت در گروه هاي مطالعه سعي در ارزشيابي اثربخشي طرح ادغام برنامه كنترل بيماري ديابت در نظام شبكه هاي سلامت و استفاده از پزشكان خانواده در مراقبت از بيماران مبتلا به ديابت داشته است. روش كار: اين مطالعه به شيوه همگروهي گذشته نگر بر روي 462 بيمار ديابتي نوع 2 روستايي فاقد عارضه در شهرستان كردكوي، استان گلستان، كه در طرح غربالگري شناسايي شده بودند، انجام شد. بيماران با استفاده از روش تصادفي طبقه اي و از طريق تقسيم به نسبت انتخاب و بروز عوارض چشمي، كليوي، سكته قلبي، سكته مغزي و زخم پاي ديابتيك در دو گروه مطالعه و شاهد مورد ارزيابي و مقايسه قرار گرفت. يافته ها: در اين مطالعه ميزان بروز رتينوپاتي، نفروپاتي و زخم پاي ديابتي و همچنين سكته مغزي و سكته قلبي در كل افراد مطالعه به ترتيب 9/7 درصد، 5/9 درصد، 3/5 درصد، 3/3 درصد و 6/1 درصد بود. زخم پاي ديابتي و سكته قلبي رابطه معني داري با نحوه دريافت مراقبت در بيماران داشت (0/05>p). نتيجه گيري: نتايج پژوهش نشان داد كه برنامه پزشك خانواده در شهرستان كردكوي نتوانسته آنطور كه انتظار مي رفت در رسيدن به رسالت خود كه همانا پيشگيري، كاهش و تاخير در بروز عوارض كوتاه مدت و دراز مدت ديابت بوده است، موفق باشد.

Background & objectives: Diabetes is a multi-factorial metabolic disorder caused by defects in insulin secretion/function or both. Diabetes has become a global problem because of increasing trend of elderly, socio-economic transformation and demographic changes. This study tried to evaluate the effectiveness of integration of diabetes control program in health networks and utilization of family practice in caring diabetics. Methods: This retrospective cohort study was conducted on 462 type 2 diabetic patients with no complication detected in screening program in rural areas of Kordkoy district, Golestan province. The diabetic patients were divided into two groups using stratified random sampling. The incidence rates of eye and renal failure, diabetic foot ulcer, stroke and heart attack were compared between two groups. Results: In this study incidence rate of retinopathy, nephropathy, diabetic foot ulcer, stroke and heart attack in patients were 9.7, 5.9, 3.5, 3.3 and 6.1%, respectively. Diabetic foot ulcers and heart attacks significantly correlated with quality of the care received (p<0.05). Conclusion: The results of the study indicate that family practice plan was not successful enough to achieve its goals in preventing and reducing the short-term and long-term complications of diabetes in Kordkuy city.