فرايند، ابزار و نتايج پايش فصلي عملكرد پزشكان خانواده در شبكه بهداشت و درمان شهرستان هاي استان هاي شمالي ايران

Process, Tools, and the Results of Seasonal Monitoring of Family Physicians′ Performance in Health Network of Northern Provinces in Iran

زمينه و هدف: پايش و ارزشيابي از عملكرد پزشكان خانواده به منظور شناسايي نقاط قوت، طراحي و اجراي پروژهاي بهبود و همچنين تعيين ضريب عملكرد انجام مي­ گيرد. اين مطالعه به منظور بررسي فرايند، ابزار و نتايج پايش فصلي عملكرد پزشكان خانواده در استان­ هاي شمالي ايران انجام گرفت. روش كار: مطالعه از نوع مقطعي بوده كه در شش ماهه دوم 1391 انجام گرفت. جامعه و نمونه پژوهش شبكه بهداشت و درمان كل 47 شهرستان در سه استان گلستان، مازندران و گيلان بودند. ابزار جمع ­آوري داده ­ها، پرسشنامه محقق ساخته حاوي 3 بخش با 32 سئوال بوده كه به روش مصاحبه و مشاهده مستندات جمع ­آوري گرديد. داده­ ها در SPSS-17 توصيف شد. يافته­ ها: از 47 شهرستان مورد مطالعه، 36 شهرستان (77%) پايش فصلي را در 4 فصل سال 1390 و 2 فصل اول و دوم 1391 بطور كامل انجام دادند. در 43 شهرستان (92%) پايش فصلي به شكل تيمي متشكل از واحدهاي ستادي انجام گرفت. 28 شهرستان (60%) براي محاسبات نتايج پايش فصلي از نرم ­افزار اكسل بهره­مند شدند. ابزار پايش 32 شهرستان (68%) عينا فرم هاي دستورالعمل كشوري و 15 شهرستان ديگر متفاوت با آن بود. هيچ­كدام از شهرستان­ ها نمره عملكرد فصلي پزشكان خانواده را با متغيرهاي فردي تحليل و تفسير نكردند. ارائه پسخوراند موارد ارجاع به سطح 2، آزمايشگاه، راديولوژي، ميانگين قيمت و اقلام دارويي در همه شهرستان­ ها انجام نگرفت. نتيجه ­گيري: نتايج نشان داد كه فرايند، ابزار و نتايج پايش عملكرد پزشكان خانواده در همه شهرستان هاي استان­هاي شمالي ايران كامل نبوده و نيازمند به بازنگري و بهبود مي­ باشد.

Background & Objectives: Monitoring and evaluation of family physicians′ performance are applied to identify strengths, design and implement improving projects, and also to determine the performance indices. The present study aimed to assess the process, tool and results of seasonal monitoring of family physicians performance in northern provinces of Iran. Methods: This cross-sectional study was conducted in the second half of 2012. Study population and samples were all the 47 district health networks in Golestan, Mazandaran and Gilan provinces. Data-collecting instrument was a researcher-made questionnaire consisting of 3 parts and 32 questions and the data were collected through interviews and observation of documents. Data were analyzed by SPSS17. Results: From 47 cities studied, 36 cities (77%) underwent seasonal monitoring during four seasons of 2011 and the first and second seasons of 2012. 43 cities (92%) underwent seasonal monitoring by a team from headquarter units. 28 cities (60%) used Excel software for the calculation of seasonal results. Monitoring checklists for 32 cities (68%) were exactly the same as national guidelines while the other 15 cities used different checklists. None of the cities analyzed and interpreted the seasonal performance scores of family physicians in terms of their personal characteristics. Feed back of patient refer to second health service level, laboratory, radiology, average cost and drug list were not performed in all the cities. Conclusion: The monitoring process and instrument of family physicians′ performance were not complete in all the cities and need to be reviewed and improved.