سازه هاي اثرگذار بر بهينگي مصرف آب در آبياري قطرهاي-نواري در كشت گوجه‌فرنگي

Application of Drip-Tape Irrigation in Tomato Production: Analysis of Optimal Water-Use

افزايش راندمان و بهره وري آب كشاورزي با بكارگيري سيستم هاي آبياري تحت فشار در سطح مزرعه، يكي از مهمترين راهكارهايي است كه از سه دهه گذشته در رأس برنامه هاي مديريت منابع آب كشاورزي قرار گرفته است. اگرچه مسئله چالش برانگيز در زمنيه راندمان و بهره وري بهينه اين نوع سيستم آبياري كماكان بي پاسخ مانده است. اين تحقيق با هدف تعيين عوامل اثرگذار بر استفاده بهينه از سيستم آبياري قطره اي – نواري در راستاي بهبود بهره وري آب كشاورزي به روش تحقيق پيمايشي انجام پذيرفت. نمونه مورد مطالعه، 250 نفر از كشاورزان گوجه فرنگي كار بخش هاي مركزي و جره- بالاده شهرستان كازرون بوده كه به روش نمونه گيري سيستماتيك انتخاب گرديدند. ابزار سنجش، پرسشنامه بوده و مطالعه راهنما در شهرستان ممسني انجام پذيرفت. يافتهها نشان داد كه نگرش نسبت به اهميت آبياري بهينه با بهينگي آبياري، رابطهمعني دار مثبت و قوي دارد. طبق نتيجه آزمون رگرسيون، نگرش نسبت به اهميت آبياري بهينه، كيفيت آب كشاورزي(EC) ، كيفيت خاك زراعي، اولويت هاي اقليمي، مقدار مصرف كودها و سموم شيميايي و شيب زمين زراعي، 76 درصد تغييرات آبياري بهينه را توضيحمي دهند. همچنين آبياري بهينه با عملكرد، بهرهوري آب كشاورزي، هزينه توليد، ميزان علف هرز و بيماري هاي مزرعه رابطه معني داري دارد. افزايش بهره وري آب كشاورزي تنها با توسعه و بهبود ابعاد فني سيستم هاي آبياري تحت فشار امكان پذير نيست بلكه توجه به ابعاد انساني اين سيستم ها نقش تعيين كننده دارد لذا برنامه هاي بهينه سازي استفاده از سيستم هاي آبياري تحت فشار بايد بر روي نگرش، رفتار و كنترل كننده هاي رفتاري بهره برداران متمركز گردد.

Increasing the efficiency and productivity of agricultural water using pressurized irrigation systems at the farm level has been one of the main strategies of the past three decades of agricultural water resources management plans. However, the question of efficiency and optimum use of this irrigation system remains to be answered. The aim of this research was to study the level of optimal water-use and its determinants among tomato producers who have adopted drip-tape irrigation system in Kazeroon County, Iran. A survey research method was used with a systematic random sample which included 250 tomato producers from Markazi and Jereh-Baladeh Divisions of Kazeroon County. The findings revealed that attitudes toward the importance of optimal irrigation has a strong positive correlation with optimum water-use. Regression results indicated that attitude toward the importance of optimal irrigation, agricultural water quality (EC), soil quality, climate type, the amount of chemical fertilizers and pesticides used and agricultural land slope can significantly predict the level of farmers’ optimal drip-tape irrigation use. These variables explain 76 percent variance of the optimal water use. The results also showed that the optimal water-use has a significant relationship with agricultural water productivity, cost of production, and the level of farm weeds and diseases. Findings indicated that human dimension has a decisive role in achieving the optimization of drip-tape irrigation system, therefore, the agricultural extension plans to optimize the use of pressurized irrigation systems should focus on improving attitudes, behavior and skills of farmers.