بررسي تأثير يك برنامه آموزش تغذيه سالم بر خودكارآمدي در رفتار تغذيه اي دانش آموزان دختر در مدارس راهنمايي شهر شيراز، ايران، كاربردي از مدل پرسيد

Effect of a Healthy Nutrition Education Program on Self-Efficacy in Dietary Behavior among Female Students of Guidance School in Shiraz, Iran: Application of PRECEDE Model

زمينه و هدف: در چند دهه اخير عوامل ناتواني و مرگ هاي زودرس از بيماري هاي عفوني واگيردار به بيماري هاي مزمن و تحليل برنده تغيير يافته است، تغييرات در رژيم غذايي عامل مهم انتقال بيماري از واگير به غيرواگير است. پيشگيري اوليه از اين بيماري ها از طريق مداخلات بر روي عادات و سليقه هاي غذايي از دوران كودكي امكان پذير مي باشد، با توجه به كمبود مطالعات، مطالعه حاضر با هدف تاثير يك برنامه آموزش تغذيه سالم بر خودكارآمدي دانش آموزان دختر در مدارس راهنمايي شهر شيراز، ايران، با استفاده از مدل پرسيد تدوين يافته است. روش كار: مطالعه حاضر از نوع مداخله اي و نيمه تجربي بود، 217 دانش آموز از مدارس دخترانه هر چهار ناحيه شيراز به روش نمونه گيري طبقه بندي- خوشه اي انتخاب شدند و به صورت تصادفي و در دو گروه آزمايش (104 نفر) و شاهد (105 نفر) تخصيص يافتند. ابزار پژوهش يك پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود كه به صورت خودايفا اجرا گرديد. ضريب آلفاي كرونباخ براي سازه خودكارآمدي 0/80 به دست آمد. داده هاي پژوهش قبل و بعد از مداخله در گروه هاي مورد مطالعه، با استفاده از پرسشنامه مذكور جمع آوري گرديد. مداخله آموزشي براي گروه آزمايش از طريق سخنراني، بحث در گروه هاي كوچك، پمفلت، كتابچه آموزشي و پرسش و پاسخ اجرا شد. داده ها در نرم افزار SPSS-18 با استفاده از آزمون هاي آماريآناليز داده هاي مكرر و تي زوجي آناليز شد. يافته ها: ميانگين تغييرات خودكارآمدي (0/0001>p) در گروه مداخله پس از اتمام دوره آموزشي افزايش معناداري را نشان داد. نتيجه گيري: موفقيت آميز بودن اين مطالعه نشان داد كه مداخله آموزشي مبتني بر مدل پرسيد در بهبود خودكارآمدي رفتار تغذيه اي دانش آموزان موثر بوده است، از اين رو استفاده از اين مدل براي طراحي مداخلات آموزشي پيشگيري كننده مناسب به نظر مي رسد.

Background & objectives: In recent decades, causes of disability and early deaths have changed from communicable and infectious diseases to chronic and degenerative diseases. Changes in dietary are important factors in transforming disease from communicable to noncommunicable. The primary prevention of diseases cloud be possible by changes in dietary habits at childhood. The current study aims to investigate the effects of a nutrition education program on self-efficacy of female students in secondary schools in Shiraz based on Precede Model. Methods: The current study was a semi-experimental and interventional research in which 217 students were selected from female schools of 4 districts in Shiraz using stratified cluster sampling method and randomly categorized into experimental (104 cases) and control groups (105 individuals). A researcher made questionnaire was used as a research tool and filled out as self-played. Cronbach`s α coefficient for self efficacy was 0.80. Data were collected before and after intervention for both groups using the mentioned questionnaire. The educational intervention was performed for experimental group as lecture, discussion in small groups, pamphlet, training brochure and question and answer. Data were analyzed by repeated measures, paired t.test using SPSS version 18 software. Results: The average changes of self efficacy (p<0.0001) were significantly increased for intervention group after training period. Conclusion: The success in this study has shown that training intervention based on PERCEDE model has improved efficiency of nutritional behavior of students. Accordingly, use of this model is appropriate for designing preventive training interventions.