بررسي كارآيي تئوري انگيزش حفاظت در پيشگويي رفتارهاي پيشگيري كننده از سرطان پوست و نور خورشيد در كشاورزان شهرستان ايلام

Efficiency of Protection Motivation Theory on Prediction of Skin Cancer and Sunlight Preventive Behaviors in Farmers in Ilam County

زمينه و هدف: سرطان پوست يكي از شايع ترين سرطان ها در دنيا و ايران به شمار مي آيد. طبق آمارها در ايلام سرطان پوست فراواني بيشتري دارد. لذا اين مطالعه با هدف بررسي پيشگويي كنندههاي رفتارهاي پيشگيري كننده از سرطان پوست و نور خورشيد در كشاورزان مناطق روستايي شهرستان ايلام در سال 1392 صورت گرفت. روش كار: مطالعه به شيوه مقطعي با روش نمونه گيري چند مرحله اي تصادفي صورت گرفت. داده ها به وسيله پرسشنامه محقق ساخته جمع آوري و توسط 248 نفر از كشاورزان مناطق روستايي شهر ايلام در خرداد ماه سال 1392 تكميل گرديد. سئوالات پرسشنامه مبتني بر متغيرهاي دموگرافيكي، نظريه انگيزش محافظت و رفتارهاي پيشگيري كننده از سرطان پوست بود. آناليز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-16 و آمار توصيفي و استنباطي انجام گرفت. يافته ها: ضريب همبستگي پيرسون نشان داد كه بين رفتارهاي محافظت كننده سرطان پوست با سازه هاي حساسيت درك شده، شدت درك شده، كارآمدي پاسخ، خودكارآمدي، همبستگي مثبت و با پاداش ها و هزينه هاي پاسخ همبستگي منفي وجود داشت. ميزان پيشگويي انگيزش محافظت توسط سازه هاي تئوري انگيزش حفاظت 73 درصد بود. خودكارآمدي (0/685=β) قويترين پيش بيني كننده انگيزش حفاظت بود. ميزان پيشگويي رفتارهاي محافظت كننده به وسيله سازه انگيزش محافظت 77 درصد بود. نتيجه گيري: مطابق با نتايج، تئوري انگيزش حفاظت به عنوان يك چارجوب مناسب در طراحي و اجراي مداخلات آموزشي ميباشد. همچنين از بين سازه ها خودكارآمدي قويترين سازه تاثيرگذار در انگيزش حفاظت بود. لذا استفاده از اين چارچوب براي مطالعات مشابه پيشنهاد مي گردد.

Background & objectives: Skin cancer is one of the most prevalent cancers in Iran and worldwide. According to statistics, skin cancer is more prevalent in Ilam. The purpose of this study was to predict the skin cancer and sunlight preventive behaviors in farmers of the Ilam County by using the protection motivation theory in 2013. Methods: In a cross-sectional study samples were collected by multistage random sampling method. The required data was collected by a researcher-made questionnaire from 248 farmers in rural areas of Ilam city in May 2013. The questions were based on demographic variables, protection motivation theory and skin cancer preventive behaviors. Data analysis was done by descriptive and analytical statistics using SPSS software version 16 . Results: Correlation coefficient showed that skin cancer preventive behaviors positively correlated with perceived susceptibility, perceived severity, response efficacy, and selfefficacy and negatively correlated with internal and external rewards and response costs. The protection motivation theory structures predicted 73 percent of the variance for protection motivation. Self-efficacy was the strongest predictor for motivation protection (β=0.420). Protection motivation was predicted 77 percent of the variance for skin cancer preventive behaviors. Conclusion: According to the obtained results, protection motivation theory is an appropriate framework for designing and implementation of educational interventions. Since, selfefficacy was strongest predictor for motivation protection; therefore, use of this framework is recommended for similar studies.