ارزيابي كيفيت آب زيرزميني دشت يزد- اردكان براي اهداف كشاورزي با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

Assessment of Groundwater Quality in Yazd-Ardakan Plain for Agricultural Purposes Using Geographic Information System (GIS)

زمينه و هدف: استفاده از نرم افزار سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) جهت پايش منابع آب مي تواند در حفاظت، مديريت و بهره برداري صحيح از منابع آب، بسيار موثر باشد. اين مطالعه با هدف ارزيابي كيفيت آب زيرزميني دشت يزد- اردكان براي اهداف كشاورزي با استفاده از GIS انجام شد. روش كار: در اين مطالعه براي ارزيابي كيفيت آب‫هاي زيرزميني دشت يزد – اردكان، داده هاي مربوط به 75 حلقه چاه در مدت 10 سال (از 1384 تا 1394) جمع ‫آوري شده و سپس از نرم افزار GIS 10.22 و مدل تحليل مكاني كريجينگ براي درون يابي داده ها و تهيه نقشه هاي پهنه بندي استفاده شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه بر اساس پارامترهاي TDS، SAR و EC به ترتيب در 42، 26 /40 و 3 /55 درصد از نواحي دشت يزد- اردكان كيفيت آب براي مصرف آبياري در شرايط نامطلوب قرار دارد. همچنين شاخص كلي كيفيت محاسبه شده نشان داد كه در 18 /53 درصد از نواحي دشت يزد- اردكان كيفيت آب براي آبياري مناسب، در 65 /28 درصد كيفيت آب متوسط و در 17 /18 درصد كيفيت آب نامناسب بوده است. نتيجه گيري: با توجه به نتايج بدست آمده، تفاوت در جنس و بافت خاك اين منطقه موجب تغيير در كيفيت آب شده است. بنابراين با توجه به اين كه مشكل اصلي كيفيت آب در دشت يزد- اردكان EC، SAR و TDS است، براي جلوگيري از آسيب و كاهش عملكرد محصولات زراعي بايد از استفاده مستقيم آب هاي زيرزميني نواحي شمالي و شرقي اين منطقه براي كشاورزي اجتناب شود.

Background & objectives: The use of geographic information system software (GIS) for monitoring water resources can be very effective to protect, manage and correctly operate water resources. The aim of this study was to assess groundwater quality in Yazd-Ardakan for agricultural purposes using GIS. Methods: In this study, to assess groundwater quality in Yazd - Ardakan Plain, data were collected from 75 wells within 10 years (2005 to 2015). GIS 10.22 software and kriging spatial analysis model were applied for data interpolation and zoning maps. Results: The results showed that the water quality in Yazd - Ardakan Plain based on TDS, SAR and EC parameters was unfavorable for irrigation purposes in 42, 40.26 and 55.3% of the areas, respectively. The calculated total quality index showed that water quality in 53.18% of the areas was suitable, 28.65% average and 18.17% poor in Yazd-Ardakan plain for irrigation. Conclusion: According to the results, differences in type and composition of the soil have induced changes in water quality. Since, the main water quality problem in Yazd-Ardakan plain is EC, SAR and TDS, direct use of groundwater must be avoided in order to prevent damage and reduce crop yields in north and east areas.