سرمايه فكري در دو سطح تعالي سازماني مراكز آموزشي درماني منتخب دانشگاه علوم پزشكي تهران

Intellectual Capital at Two Levels of Organizational Excellence in Teaching Hospitals of Tehran University of Medical Sciences

زمينه و هدف: از ديدگاه استراتژيك، سرمايه فكري به منظور خلق و افزايش ارزش سازماني مورد استفاده واقع مي ‫شود و موفقيت يك سازمان بستگي به توانايي آن در مديريت اين منبع كمياب دارد. اين پژوهش با هدف بررسي وضعيت ابعاد سه گانه سرمايه فكري (بعد انساني، بعد ساختاري و بعد مشتري) در دو سطح تعالي سازماني مراكز آموزشي درماني منتخب دانشگاه علوم پزشكي تهران طراحي شده است. روش كار: اين پژوهش از نوع توصيفي مقطعي است كه جامعه پژوهش آن مراكز آموزشي درماني منتخب دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1390 مي‫باشد. پژوهش به روش سرشماري و با استفاده از پرسش نامه انجام شده است و براي تعيين پايايي آزمون- بازآزمون از ضريب همبستگي و شاخص ICC، براي تعيين سازگاري دروني از α كرونباخ و براي پاسخ به سوالات پژوهش از آمار توصيفي استفاده شده است. يافته ‫ها: بعد انساني سرمايه فكري در دو مركز آموزشي درماني‫ هاشمي نژاد و فارابي با سطح تعالي سازماني تنديس بلورين و اهتمام به تعالي در سطح قوي ارزيابي شد. بعد ساختاري در مركز آموزشي درماني فارابي، قوي و در مركز آموزشي درماني‫ هاشمي نژاد، متوسط ارزيابي شد. همچنين بعد مشتري سرمايه فكري در مركز آموزشي درماني‫ هاشمي‫ نژاد قوي و در مركز آموزشي درماني فارابي متوسط ارزيابي گرديد. نتيجه گيري: با توجه به ناآشنايي مديران بيمارستان با مفهوم مديريت دانش و به طور خاص سرمايه فكري و لزوم آشنايي با اين مفهوم به منظور كسب مزايايي كه براي بيمارستان در پي خواهد داشت تاكيد مي‫شود تا دانشگاه‫هاي علوم پزشكي كشور اقداماتي را به منظور آگاه سازي مديران و كاركنان بيمارستان انجام دهند. پيشنهاد مي گردد در كليه بيمارستان ها به صورت دوره اي وضعيت سرمايه فكري ارزيابي گردد چرا كه از اين طريق علاوه بر شناخت سرمايه فكري، ميزان پيشرفت بيمارستان در اين زمينه نيز قابل ارزيابي مي گردد. استقرار تعالي سازماني منجر به مشخص شدن راهبرد سازمان، شناسايي فرآيندها، توجه به رضايت كاركنان و مراجعه كنندگان و همچنين ارتقاء دانش كاركنان مي‫ شود كه جملگي به ارتقاء سرمايه فكري كمك مي‫ كند.

Background & objectives: Intellectual capital is a new field in management that has a special place in administrative issues. Weaknesses in the management of intellectual capital lead to a loss of about 60 percent of real potential of companies. Therefore, managers have found it as the most important source of competitive and value creation in the organizations. This research was designed to investigate the status of the three dimensions of intellectual capital (human, structural and customer) in two levels of organizational excellence within selected teaching hospitals of Tehran University of Medical Sciences. Methods: In this cross-sectional study, the sampling framework was teaching hospitals of Tehran University of Medical Sciences in 2011. The research was carried out through a census method and information was collected using a questionnaire. To determine the reliability of the test-retest, the correlation coefficient and ICC index were used. In addition, the internal consistency measured by Cronbach’s α. Results: The human dimension of intellectual capital in Hasheminejad and Farabi teaching hospitals were in top rank as they appreciated by crystal trophy for high level of organizational excellence. The structural dimension was high in Farabi and medium in Hashemi-Nejad hospital. Finally, in customer dimension Hashemi-Nejad was evaluated as high level and Farabi as medium level teaching hospital. Conclusion: Managers of teaching hospital are mostly unfamiliar with the concept of knowledge management, particularly, intellectual capital. Thus, training programs for them and other staff will improve service delivery in such organization. It is recommended to evaluate intellectual capital routinely in the hospitals. Establishment of organizational excellence leads to the identification of the organization's strategy, clarification of processes, attention to the employees and customers’ satisfaction, which all contribute to the promotion of intellectual capital.