واكاوي كمّي تاثيركيفيت آب هاي زيرزميني در ارتقاء شاخص‌هاي توسعه روستايي برمبناي مدل موريس؛ مطالعه موردي: شهرستان خنج

Quantitative Analysis of the Role of Groundwater Qualityto Promote Rural Development IndicatorsBased on Morris Model Case Study: Khonj County

وجود آب و بهره مندي مستمر از آن همواره در موجوديت سكونتگاه هاي روستايي و پايداري اين جوامع نقش اساسي ايفا نموده است. در حال حاضر، حفاظت از منابع آب و بهره برداري بهينه از آن به يك مسئله مهم جهانيتبديل شده است. اين مسئله به ويژه با وقوع خشكسالي هاي اخير از ابعاد وسيع تري برخوردار شده است. بنابراين ضرورت دارد كه با مطالعات موردي در نواحي مختلف، ارزش و اهميت عامل آب در موجوديت و توسعه جوامع انساني مورد بازشناسي قرار گيرد،زيرا شناخت و تحليل جنبه هاي مختلف اين مسئله و افزايش آگاهي هاي عمومي در مورد آن مي تواند زمينه ساز موفقيت راهكارهاي استحصال و مصرف بهينه آب باشد.در اين تحقيق به بازشناسي نقش و اهميت عامل كيفيت آب زيرزميني در توسعه روستايي شهرستان خنج واقع در استان فارس پرداخته شد.پس از تقسيم اين شهرستان بههفت منظومه روستايي و سنجش سطح توسعه آنها بر مبناي مدل موريس، با استفاده از نرم افزار spssضريب همبستگي بين سطح توسعه روستايي و كيفيت منابع آب زيرزميني محاسبه گرديد. نتيجهبررسي نشان داد كه عدم اطمينان به بارش سالانه در شهرستان خنج، باعث شده كه فعاليت و معيشت در سطح روستاهاي اين منطقه به استحصال آب زيرزميني، آن هم با كيفيت هاي قابل استفاده، متكي بودهو درجه توسعه منظومه هاي روستايي اين شهرستان با آب زيرزميني از ضرايب همبستگي بيش از 0/70برخوردار است. بنابراين، با عنايت به وابستگي بالاي توسعه روستايي اين منطقه به عامل آب زيرزميني،اتخاذ راهكارهاي استحصال و مصرف بهينه آب زيرزميني خواهد توانست با صرفه جويي در مصرف اين عامل حياتي و افزايش آب قابل دسترس، ظرفيت هاي جديدي براي ارتقاء توسعه روستايي فراهم نمايد.

Presence and continuous operationof water has playan essential role in existence and stability of rural settlements. Today، conservation and optimal utilization of water resources is an important global issue. This problem has become more acute especiallydue to occurrence recent droughts. Therefore، It is necessary to recognize the value and importance of water for existence and development of human societies by case studies of different areas، because recognition and analysis of various aspects of this problem and increasing public awareness can promote extraction and optimal usage of water.In this study، the role and significance of groundwater quality for rural development of Khonj county –located in Fars province– has been discussed. After dividing the region into seven rural systems and evaluation of their development based on Morris model، the correlation coefficient between rural development and groundwater quality was calculated by SPSS program. The result was that because ofuncertainty annual rainfall، rural activities and livelihoods is depends on extraction of usable underground water، and degree of rural development of Khonj county has a correlation of more than 70% with groundwater quality. Therefore، with regard tohigh dependence of rural development with underground water، strategies for extraction and optimal usage of groundwater leads tosaving this vital factor and increase available water، and finally would provide new capacities for further rural development.