شناسايي و دسته‌بندي عوامل تعيين‌كنندۀ عملكرد نوآوري بنگاه‌هاي بخش مواد پيشرفته در ايران

Identifying and categorizing the innovation performance determinants of advanced materials firms in Iran

مواد پيشرفته يكي از حوزه‌هاي دانش‌بنيان است كه طي سال‌هاي اخير در حال تبديل شدن به يك بخش صنعتي مستقل در ايران است. نوآوري در اين حوزه افزون‌بر اهميت اقتصادي، اهميت راهبردي نيز دارد. در نتيجه، شناخت مجموعه عوامل تعيين‌كنندۀ عملكرد نوآوري بنگاه‌هاي اين بخش، بسيار حائز اهميت است. در اين مقاله با تكيه بر نگرش سيستم باز به نوآوري در بنگاه، تلاش شد با در نظر گرفتن دو بعد اصلي عوامل درون‌بنگاهي و برون‌بنگاهي، عوامل تعيين‌كنندۀ عملكرد نوآوري شناسايي و دسته‌بندي شوند. اين پژوهش بر حسب هدف، كاربردي و از نظر نوع داده، كيفي محسوب مي‌شود كه راهبرد تحقيق آن بر مطالعۀ چندموردي استوار است. جامعۀ آماري تحقيق شامل 370 شركت دانش‌بنيان بخش مواد پيشرفته مي‌باشد؛ كه با روش نمونه‌گيري هدفمند 5 شركت به‌عنوان موارد مطالعه انتخاب و با 9 نفر از مطلعان كليدي مصاحبه‌هاي نيمه‌ساخت‌يافته انجام شد. داده‌هاي كيفي مبتني بر فرايند نظام‌مند كدگذاري، تحليل شدند. براي اعتباريابي نتايج نيز از روش گروه كانوني استفاده شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه 64 عامل تعيين‌كنندۀ عملكرد نوآوري را مي‌توان در قالب 6 مؤلفه ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي، ويژگي‌هاي راهبردي، شايستگي‌هاي سازماني، ويژگي‌هاي بخش، ويژگي‌هاي محيط علم و فناوري و ويژگي‌هاي محيط كسب‌وكار دسته‌بندي كرد. شناخت اين مؤلفه‌ها و عوامل مربوط به آن‌ها هم براي مديران بنگاه‌هاي اين بخش و هم براي سياستگذاران در سطوح مختلف راهگشا خواهد بودمواد پيشرفته يكي از حوزه‌هاي دانش‌بنيان است كه طي سال‌هاي اخير در حال تبديل شدن به يك بخش صنعتي مستقل در ايران است. نوآوري در اين حوزه افزون‌بر اهميت اقتصادي، اهميت راهبردي نيز دارد. در نتيجه، شناخت مجموعه عوامل تعيين‌كنندۀ عملكرد نوآوري بنگاه‌هاي اين بخش، بسيار حائز اهميت است. در اين مقاله با تكيه بر نگرش سيستم باز به نوآوري در بنگاه، تلاش شد با در نظر گرفتن دو بعد اصلي عوامل درون‌بنگاهي و برون‌بنگاهي، عوامل تعيين‌كنندۀ عملكرد نوآوري شناسايي و دسته‌بندي شوند. اين پژوهش بر حسب هدف، كاربردي و از نظر نوع داده، كيفي محسوب مي‌شود كه راهبرد تحقيق آن بر مطالعۀ چندموردي استوار است. جامعۀ آماري تحقيق شامل 370 شركت دانش‌بنيان بخش مواد پيشرفته مي‌باشد؛ كه با روش نمونه‌گيري هدفمند 5 شركت به‌عنوان موارد مطالعه انتخاب و با 9 نفر از مطلعان كليدي مصاحبه‌هاي نيمه‌ساخت‌يافته انجام شد. داده‌هاي كيفي مبتني بر فرايند نظام‌مند كدگذاري، تحليل شدند. براي اعتباريابي نتايج نيز از روش گروه كانوني استفاده شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه 64 عامل تعيين‌كنندۀ عملكرد نوآوري را مي‌توان در قالب 6 مؤلفه ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي، ويژگي‌هاي راهبردي، شايستگي‌هاي سازماني، ويژگي‌هاي بخش، ويژگي‌هاي محيط علم و فناوري و ويژگي‌هاي محيط كسب‌وكار دسته‌بندي كرد. شناخت اين مؤلفه‌ها و عوامل مربوط به آن‌ها هم براي مديران بنگاه‌هاي اين بخش و هم براي سياستگذاران در سطوح مختلف راهگشا خواهد بود

Advanced materials sector is one of the high-tech and knowledge based areas which is recently becoming an independent industrial sector in Iran. Being innovative in this sector, in addition to its economic importance, is of strategic importance to the country. As a result, identifying the set of innovation determinants of the firms in this sector is very important. In this paper, based on the open-system approach to innovation in the firm, it has been attempted to identify and categorize the innovation performance determinants of the firms by considering the two main categories of internal and external determinants. This research is an applied, and qualitative, in terms of by the purpose, and the type of data. The research strategy is based on a multiple case studies. The statistical population of the study consisted of 370 advanced materials knowledge-based firms, in which 5 companies were selected as cases through purposeful sampling and semi-structured interviews were conducted with 9 key informants. The qualitative data were analyzed based on a systematic coding process. Focus group method was used to validate the results. The research findings show that 64 innovation determinants can be categorized into the six components of demographic characteristics, strategic characteristics, organizational competencies, sectorial characteristics, science and technology environment characteristics, and business environment characteristics. Understanding these components and their related factors will be beneficial for both managers of firms in the sector and policy makers at different levels.