بررسي ميزان تجمع فلزات سنگين (سرب، كادميوم، مس، نيكل و جيوه) در برخي از سبزي‌هاي كشت‌ شده در شهرستان‌هاي خرم آباد و الشتر استان لرستان در تابستان 1395

A survey of sampling of heavy metals (lead, cadmium, copper, nickel and mercury) in some cultivated vegetables in Khoramabad city and Aleshtar, Summer 2017

سبزيجات قابليت بالايي در جذب و ذخيره فلزات سنگين دارند و تجمع اين مواد در بدن انسان سبب ايجاد عوارض ناگوار مي شود. لذا هدف از اين مطالعه ارزيابي غلظت و آلودگي ناشي از عناصر كادميوم، سرب، جيوه، مس و نيكل در تره، سيب زميني و گوجه فرنگي در برخي از مزارع شهرستان هاي خرم آباد و الشتر در تابستان 1395 مي باشد.مواد و روش ها: در مطالعه حاضر پس از نمونه برداري و آماده سازي نمونه ها، ميزان غلظت عناصر توسط دستگاه جذب اتمي كوره گرافيتي اندازه گيري شد و براي پردازش و رسم نمودارهاي آماري نتايج، از نرم افزار spss و excel استفاده گرديد. درنهايت نتايج با استانداردهاي سازمان بهداشت جهاني مقايسه و توصيه لازم براي مصرف سبزي هاي مورد آزمايش صورت پذيرفت.يافته ها: نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه ميانگين غلظت فلزات سنگين در نمونه هاي گياهي، تجمع فلز سرب در تره (0.252)، در گوجه فرنگي (0.304) و در سيب زميني (0.155) و ميزان تجمع فلز كادميوم در تره (0.147)، در گوجه فرنگي (0.216) و در سيب زميني (0.081) و ميزان تجمع نيكل نيز به ترتيب در تره (47.98)، در گوجه فرنگي (34.612) و در سيب زميني (32.04) و ميزان تجمع مس در تره (0.149) در گوجه فرنگي (0.155) و در سيب زميني (0.148) ميكروگرم بر گرم مي باشند. در مورد تجمع فلز جيوه پايين بودن و يا فقدان اين عنصر در گياهان مورد آزمايش گزارش گرديده است.بحث و نتيجه گيري: از دلايل بالا بودن فلزات سرب و كادميوم در قياس با حد مجاز مي توان به استفاده بي رويه كشاورزان از كودهاي فسفاته، استفاده از لجن فاضلاب، حشره كش ها، قارچ كش ها، استفاده بي رويه از فضولات حيواني و زباله هاي شهري و نيز نزديكي زمين زراعي به جاده نام برد.

Background :Vegetables have a high capability in absorbing and storing heavy metals and the gathering of these materials in the human body causes unpleasant effects. The aim of the present study is the evaluation of the density and pollution caused by the elements cadmium ، lead، mercury، copper، and nickel in leek، potato، and tomato in some farms in Khorramabad city. Materials and Methods: In one experimental study، after the sampling of farms and preparing samples، digestion and combination with HCL، the density of the elements cadmium ، lead، mercury، copper and nickel were determined by means of atomic absorption apparatus in a graphite furnace. To statistically process the findings، Spss software was used، and Excel software was used to present the findings. Finally، the results were compared with WHO standards. Results: The results show that the average density in heavy metals in various vegetables: levels of lead in leek (0.252)، in tomato (0.304)، and in potato (0.155) and the cadmium levels in leek (0.147)، in tomato (0.216)، in potato (0.081). The levels of nickel are as the follows: leek(47،98)، in tomato (34،612)، in potato (32،04). The levels of copper were as follows: in leek (0.149)، in tomato (0.155)، and in potato (0.148)ppm. Mercury was either absent or in trace amounts in the investigated vegetables. Conclusion: the reason for the high levels of lead and cadmium compared with the permissible limit is probably due to too much phosphate fertilizers being used by farmers، the use of sewage slime، insecticides، fungicides، the using of too much animal residues and urban waste and also the closeness of agricultural fields to roads.