مقايسه اثربخشي تكنيك هاي حساسيت زدايي تدريجي، جرات آموزي و تركيب آن ها در درمان دانشجويان مبتلا به اختلال هراس اجتماعي

Comparing the Effectiveness of Gradual Systematic Desensitization, Assertive Training Techniques and Their Combination for the Treatment of Students Suffering from Social Phobia Disorder

اختلال هراس اجتماعي از جمله اختلال هاي اضطرابي است كه در آن اضطراب در برخي موقعيت هاي معين و يا در برابر اشياي خاصي (خارج از وجود بيمار) بروز مي كند كه اغلب خطرناك نيستند. در نتيجه، فرد از اين موقعيت ها و اشيا به طور جدي اجتناب نموده، يا با اضطراب شديد آن ها را تحمل مي كند. روش ها: اين پژوهش از نوع پژوهش هاي نيمه آزمايشي بود كه به منظور مقايسه اثربخشي تكنيك هاي حساسيت زدايي تدريجي، جرات آموزي و تركيب آن ها (در مقايسه با گروه شاهد) در درمان اختلال هراس اجتماعي انجام شد. بدين منظور، نمونه اي به حجم 32 نفر از افراد مبتلا به اختلال هراس اجتماعي (18 تا 23 ساله، مجرد و متاهل) از بين دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي، پيام نور و فردوسي نيشابور انتخاب شده، به صورت تصادفي جايگزيني در سه گروه درمان قرار گرفتند. گروه شاهد از بين دانشجوياني انتخاب شد كه هيچ يك از ملاك هاي مربوط به هراس اجتماعي را نداشتند و هيچ گونه مداخله درماني را دريافت نكردند. به منظور جمع آوري اطلاعات لازم از مصاحبه باليني و مقياس اضطراب Zong، مقياس ترس از ارزيابي منفي Watson و Frend، مقياس فشار و اجتناب اجتماعي Watson و Frend و پرسش نامه جرات آموزي Gambril و Richiey براي بررسي ميزان بروز رفتار و درجه ناراحتي استفاده شد. سپس داده ها با استفاده از تحليل واريانس ليندكوئيست، تحليل واريانس يك عاملي و آزمون تعقيبي توكي مورد تحليل قرار گرفت. يافته ها: درمان تركيبي (حساسيت زدايي تدريجي و جرات آموزي) بيشتر از هر يك به تنهايي در كاهش سطح اضطراب، كاهش ترس از ارزيابي منفي مبتلايان به هراس اجتماعي موثرتر بود. نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه روش هاي درمان حساسيت زدايي تدريجي، جرات آموزي و تركيب آن ها فقط در دوره درمان موثر بوده و بعد از درمان از اثر بخشي آن ها كاسته شده است. همچنين، روش تركيبي نسبت به دو روش ديگر در متغيرهاي پژوهش، اثر بخشي بيشتري داشته است.

Introduction: Social phobia disorder is an example of anxiety disorders in which anxiety appears in some certain situatins or against special objects (out of his personality), while they are not dangerous. As a result, the person avoids these situations or objects seriously or endures them with intense anxiety. Methods: This semi experimental research was done to compare the effectiveness of gradual systematic desensitization and assertive training techniques and also their combination (in comparison with the control group) in the treatment of social phobia disorder. In this research thirty two people suffered from social phobia (between 18 and 22 years, both single and married) were chosen and divided to three treatment and control groups randomly. The main purpose of this research was to analyze the results of different therapeutic methods (curing methos) in treating social phobia in the end of relief period and to observe them in a period of three months after the relief. To gather data heeded, clinical interview and self-report forms were used. Then the data were analyzed by means of vair-lindanlalysis and tuky-t tests. Finding: The curing methods of gradual systematic desensitization, assertive training and the combination of these two were effective only during the treatment period and their effectiveness reduces after treatment. Meanwhile, the combined therapy was more effective than each of them separately.