اندازه‌گيري بهره‌وري در شركت‌هاي توليدي به‌وسيله مدل‌هاي تحليل پوششي داده‌ها (DEA)

اندازه‌گيري، جزء عناصر اصلي چرخه بهره‌وري بوده، نقش محوري در بهبود بهره‌وري ايفا مي‌كند. در اين مقاله براي ارزيابي عملكرد شركت‌هاي توليدي، مدلي جامع با استفاده از مدل‌هاي تحليل پوششي‌ داده‌ها (DEA) و با دخالت عامل زمان در مدل‌هاي مزبور به‌عنوان واحدهاي تصميم‌گيرنده (DMU) معرفي مي‌گردد. به‌منظور يافتن مناسب‌ترين مدل از مدل‌هاي پايه‌اي DEA براي واحدهاي تصميم‌گيرنده زماني (DMU t) مدل‌هاي BCC-CCR و CCR-BCC و BCC و CCR براساس دو عامل واقع‌بينانه بودن و توان سنجش در يك شركت توليدي بزرگ مورد آزمون قرار گرفته و مدل CCR براي اين منظور مناسب‌تر از ساير مدل‌ها تشخيص داده شده است. با استفاده از مدل‌هاي DEA كه از دقت و صحت بالايي به‌دليل‌ استفاده از رويكرد رياضي برخوردارند، اندازه‌گيري واحدهاي غير مشابه در قالب DMUt با روشي خاص فراهم مي‌شود. در اين پژوهش از نهاده‌ها و ستانده‌هاي غيرمحسوس براساس دوره‌هاي زماني ماهيانه استفاده شده و به‌وسيله مدل‌هاي CCR و رتبه‌بندي كامل (AP) كارخانجات مختلف تحت نظارت شركت مزبور كه توليدات مختلفي دارند با يكديگر مقايسه شده و به اين ترتيب امكان مقايسه واحدهاي غير مشابه كه يكي از محدوديت‌هاي مدل‌هاي DEA است با روشي خاص ميسر گرديده است. اين وسيله، ابزار مناسبي‌براي كنترل‌ و ارزيابي‌ عملكرد شركت‌هاي‌ زير مجموعه‌ يك شركت‌ مركزي (Holding Company) را فراهم نموده و امكان تخصيص صحيح مديران به شركت‌ها و توزيع پاداش و كارانه بين آن‌ها را براساس عملكرد امكان‌پذير مي‌سازد.