تأثير كودهاي آلي و شيميايي بر كارآيي نيتروژن و فسفر در خرفه (Portulaca oleracea L.)

(Effects of Chemical and Organic Fertilizers on Nitrogen and Phosphorus Efficiency in Purslane (Portulaca oleracea

تأثير عناصر غذايي نيتروژن و فسفر از منابع آلي و شيميايي بر تغييرات غلظت، جذب و كارآيي آنها در گياه خرفه طي آزمايشي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در سال 1393 بررسي گرديد. تيمارهاي مختلف كودي شامل 13 تن در هكتار كود مرغي T1)، 4/14) تن در هكتار كود مرغي T2)، 39) تن در هكتار كود گاوي T3)، 8/16) تن در هكتار كود گاوي+ 150 كيلوگرم در هكتار اوره (T4)، چهار سطح كود شيميايي معادل تيمارهاي آلي، 260 + 86 كيلوگرم در هكتار بهترتيب اوره و سوپرفسفات تريپل T5)، 287 +100) كيلوگرم در هكتار بهترتيب اوره و سوپرفسفات تريپل T6)، 260 + 200) كيلوگرم در هكتار بهترتيب اوره و سوپرفسفات تريپل T7)، 260 +100) كيلوگرم در هكتار بهترتيب اوره و سوپرفسفات تريپل (T8) و شاهد (بدون مصرف كود) (T0) بودند. نتايج نشان داد كه ماده خشك گياه خرفه در تيمار T2(8345 كيلوگرم بر هكتار) نسبت به ساير تيمارهاي كودي بهطور معنيداري افزايش يافت (P<0.05). كارآيي زراعي نيتروژن تيمار T5و كارآيي زراعي فسفر تيمار T2 افزايش معنيداري در مقايسه با ديگر تيمارهاي كودي نشان دادند (P<0.05)، كارآيي بازيافت نيتروژن تيمارهاي T5و T7 اختلاف معنيداري با هم نداشتند. ولي كارآيي بازيافت فسفر T2با ميانگين 6/52 درصد تفاوت معني داري با ديگر تيمارهاي كودي نشان داد. كارآيي فيزيولوژيكي نيتروژن تيمار T2 (02/35كيلوگرم بر كيلوگرم) با تيمار T8(6/31 كيلوگرم بر كيلوگرم)، و كارآيي فيزيولوژيكي فسفر تيمارهاي T1و T5 اختلاف معنيداري با هم نداشتند. به طوركلي، برتري كارآيي فيزيولوژيك نيتروژن و همينطور كارآيي زراعي، بازيافت و فيزيولوژيك فسفر در كود مرغي بيانگر نقش اكولوژيكي كاربرد كودهاي آلي در توليد گياه خرفه است كه علاوه بر حفظ محيط زيست باعث جلوگيري از هدر روي منابع و تجمع فسفر در خاك‌هاي زراعي مي شود.

To investigate the effect of nitrogen and phosphorus nutrients from organic and chemical fertilizers sources, on their efficiency in purslane, a field experiment based on complete randomized block design was conducted at the Research Farm of Shahrekord University in 2014. Treatments were 13 t.ha-1 broiler litter (T1), 14.4 t.ha-1 broiler litter (T2), 39 t.ha-1 cattle manure (T3), 16.8 t.ha-1 cattle manure + 150 kg.ha-1 urea (T4), four chemical fertilizer levels equivalent to organic manure treatments, 260+86 kg.ha-1 urea +triple super phosphate, respectively (T5), 287+100 kg.ha-1 urea + triple super phosphate, respectively (T6), 260+200 kg.ha-1 urea + triple super phosphate, respectively (T7), 260+100 kg.ha-1 urea + triple super phosphate, respectively (T8) and control (T0). The results showed that T2 treatment produced 8345 kg.ha-1 of dry matter as compared with those of other fertilizer treatments (P<0.05). This indicate that nitrogen and phosphorus efficiencies in T2 treatment were significantly higher than other treatments (P<0.05). In the mean time, nitrogen efficiency in T5 and T7 were not significantly different. However, phosphorus efficiency in T2 (52.6 %) indicated significant difference as compared with the other treatments. Nitrogen physiological efficiency of treatment in T2 (35.02 kg.kg-1) and T8 (31.6 kg.kg-1), and also P physiological efficiency in T1 and T5 were not significantly different. As a whole, the higher N physiological efficiency and also physiological efficiency of phosphorus in broiler litter reflect the ecological role of organic manure application in the production of purslane. This can also help environmental protection, as well as preventing loss of resources and phosphorus accumulation in the cropland soils.