اعتماد پذيري سياست هاي پروژه محور (ارزيابي ريسك گزينه هاي تامين آب مشهد و تعيين اولويت آن ها)

Assessment risk Mashhad water supply options and their set priorities

امروزه يكي از مهم ترين دغدغه هاي مديران و برنامه ريزان كلان كشورها در بسياري از نقاط دنيا تامين زيرساخت ها و بويژه تامين آب بوده كه با توجه به كمبودهاي شديد در بخش هاي مختلف منابعِ تامين، انرژي و اعتبارات يك عامل محدودكننده براي توسعه محسوب مي شود. تامين نيازهاي آبي براي مصارف مختلف در ايران از اساسي ترين چالش هاي پيش رو است. بر اين اساس تامين آب از نقاط مختلف و اجراي پروژه هاي گوناگون، از راهكارهاي جاري جهت رفع اين چالش در كنار مديريت غير سازه اي بوده و ميزان زيادي از اعتبارات و بودجه هاي ملي را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر دشت مشهد به لحاظ تامين آب در حوزه آب هاي زيرزميني و آب هاي سطحي دچار مشكل شده است. نشست زمين و كاهش حجم آبخوان دشت مشهد در كنار افزايش جمعيت اين شهر، به همراه ورود زائران داخلي و خارجي و مهاجرت به اين شهر در سال هاي اخير بر مشكلات تامين آب شهر مشهد افزوده است. در اين مقاله به صورت موردي به چالش ها و فرصت هاي طرح هاي تامين آب مشهد پرداخته شده است و همچنين روش منسجمي جهت ارزيابي ريسك ارائه شده است. به همين منظور در بخش اول مقاله، بر اساس روش بارش افكار، عوامل مخاطره آميز در گزينه هاي تامين آب مشهد بررسي و متوسط ريسك هر كدام از گزينه ها محاسبه شده است. نتايج نشان داد، گرچه كمترين مقدار متوسط ريسك مربوط به گزينه انتقال آب از هزار مسجد است؛ اما از ديدِ كارشناسان گزينه انتقال پساب از غرب مشهد دامنه امكان بروز ريسك كمتري را نسبت به ساير گزينه ها دارا است. در واقع اين نتايج نشان مي دهد، استفاده از دامنه امكان ريسك براي اولويتبندي گزينه ها (اتخاذ تصميمات مديريتي) مي تواند بسيار مفيد واقع شود. همچنين در انتهاي مقاله گزينه هاي مختلف بر اساس پارامتر قيمت تمام شده پروژه، حجم انتقال آب هر پروژه، ريسك و ضريب بازچرخاني آب مجدداً اولويت بندي شده اند.

Infrastructure supply is one of the most important concerns of managers and programmers in countries in many parts of the world، especially in the field of water supply that is determined as a main limiting factor for development due to severe shortages in various parts of Resources، Energy and funding. Today، water supply for various parts is the most basic challenges ahead in Iran. Accordingly، water transport from other regions and implementation of the projects is one of the solutions along with the nonstructural activities. These projects consume a huge part of the national budgets. Now، Mashhad plain has faced to serious challenges in surface and ground water resources besides population growing and water contamination. In this research، challenges and opportunities of Mashhad water supply projects are investigated and a consistent method for assessing the risk is presented. Therefore، it is perused risk factors in Mashhad water supply projects in the first part of this article، based on brainstorming، and the average of risk is calculated for each option. Results show، although Hezar Masjed project has the lowest risk، waste water transfer to the east of the plain for replacing with agricultural water has the lowst possibility domain of risk. In fact، Results say using a range of risk areas to prioritize options (managerial decisions) can be more helpful. The paper also re-prioritizes various options of water supply based on the parameters of the project cost، the volume of water for each project; risk factor and water are recycled index.