تحليل عوامل مؤثر بر توسعه شاخص هاي آموزشي و فرهنگي در ايران

Analysis of Factors Affecting the Development of Educational and Cultural Indicators in Iran

خدمات آموزشي و فرهنگي در مناطق مختلف ايران به صورت متعادل توزيع نشده؛ به­ گونه ­اي كه استان يزد بيشترين و استان سيستان و بلوچستان كمترين ميزان خدمات آموزشي و فرهنگي را در سطح كشور داراست. بر اين اساس، پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل اثرگذار بر توسعه خدمات مذكور، تعيين سطح تمركزگرايي استان­ ها و پيش ­بيني عوامل مؤثر بر بهبود وضعيت موجود انجام شده است. روش پژوهش «توصيفي- تحليلي» است كه با استفاده از مدل ­هاي تحليل عاملي، ضريب تمركز، نماگر توسعه خدمات آموزشي و فرهنگي (ECDI) و رگرسيون چند متغيره صورت گرفته است. يافته­ هاي پژوهش نشان مي­دهد، از 64 نماگر اوليه 49 نماگر انتخابي كه به 5 عامل معنادار تقليل يافته­اند و مجموعاً 48/65 درصد واريانس جامعه را تبيين مي­نمايند، بر توسعه خدمات آموزشي و فرهنگي كشور مؤثر هستند. به لحاظ توسعه خدمات مورد نظر، 10 استان در سطح فراتوسعه، 10 استان در سطح ميان توسعه­يافته بالا، 4 استان در سطح ميان توسعه ­يافته پايين و 7 استان در سطح فروتوسعه قرار دارند. براي كاهش عدم تعادل و نابرابري بين مناطق، رگرسيون چند متغيره سهم عامل «نيروهاي آموزشي- اداري و دانش­آموزي» را بيش از ساير عامل­ ها پيش­گويي مي­ نمايد.

Educational and cultural services in different regions of Iran have been distributed unequally in such a way that Yazd province has the most and Sistan and Baluchistan province has the least amount of educational and cultural services in national level. Therefore, the present study has been conducted with this objective to identify factors affecting the development of mentioned services, determine the centralism levels of the provinces and predict factors affecting the improvement of the status quo. The method employed in this research is descriptive-analytical which was conducted using models of factor analysis, concentration coefficient, educational services and cultural development indicator (ECDI) and multivariate regression. The findings of the present study indicate that from 64 primary indicators, 49 selective indicators having reduced into 5 significant factors and in sum determine 65.48 percent of the population variance, are effective on the development of educational and cultural services of Iran. In terms of development of desired services, 9 provinces are located in supra-developmental levels, 10 provinces in upper semi-developed level, 4 provinces in lower semi-developed level and 7 provinces in lower-developed level. To reduces the imbalance and inequality among the regions, multivariate regression predicts the proportion of the factor "educational-administrative and student personnel" more than other factors.