سطح انتظار از نظريه علمي روابط بين الملل

محدوديتهاي مطالعاتي در حوزه روابط بين الملل، برخي از انديشمندان اين قلمرو را به سوال پيرامون ماهيت علمي نظريه­ پردازي در اين حوزه واداشته و اين پرسش را فرارو نهاده است كه معيار نظريه علمي روابط بين الملل چيست؟ و علمي بودن آن به چه معنا ممكن است؟ ايده اصلي اين نوشتار بر اين است كه ميزان در علمي بودن نظريه پردازي روابط بين الملل، توفيق نظريه ها در طراحي و ابداع نظام واره هاي انگاره اي و ترسيم مكانيسم هايي است كه بتواند به سوالات اصلي اين حوزه پاسخ دهد، وقايع اين عرصه را تبيين كند و از سازگاري و انسجام دروني برخوردار باشد. آنچه اين توانمندي تبييني را مي سازد، ابداع مفاهيم و انگاره هايي است كه فهم­ پذيري روابط پديده ها را به ارمغان مي آورد و فهم پذيري نيز ركن اصلي تبيين است. هدف اين نوشتار آن است كه نشان دهد عدم توافق بر معيارهاي روش شناسانه، مانع از جستجوي معيارهاي مورد اتفاق پيرامون نظريه پردازي و به تبع آن امكان سنجي اين مقوله نيست؛ زيرا اگر چنين اتفاق نظري هر چند بصورت نانوشته وجود نداشت، امكان گفتگوي علمي پديدار نمي شد. اين نوشتار با نقد نگاه دستوري به شاخصه هاي علمي نظريه و با تاكيد بر اهميت مباحث هستي شناسانه، نشان مي دهد كه معيار نظريه پردازي و ورود به عرصه رقابت نظريه ها، ميزان توفيق نظريات در پاسخ به سوالات مطرح در اين عرصه است. اين نوشتار در پايان شاخصه هايي را بعنوان معيار نظريه پردازي علمي در حوزه روابط بين الملل سامان داده است.