حق داشتن وكيل در اسلام و حقوق بين‌المللي بشربا تأكيد بر مرحله تحقيقات مقدماتي

Right to Have Advocate in Islamic Law and International Law of Human Rights: with an Emphasis on the Preliminary Inquiries Stage

حق داشتن وكيل يكي از ابزارهاي دفاعي متهم به شمار مي‌آيد كه به وسيله‌ي آن شخص فرصت اثبات بهتر بي‌گناهي يا دفاع از حقوق خويش را خواهد يافت. برآيند اعمال اين حق در مرحله‌ي تحقيقات مقدماتي جلوگيري از اجحاف نسبت به حقوق متهم و حفظ كرامت انساني وي مي‌باشد. در اين رهگذر بيان ديدگاه‌هاي اسلام، به عنوان مكتبي كه مبين و پاسدار ارزش‌هاي اخلاقي و حقوق انساني در بالاترين سطح ممكن مطابق با فلسفه‌ي وجودي و غايت حيات آدمي است، در كنار سنجش اسناد و موازين بين‌الملليِ برآمده از تجارب و انديشه‌هاي بشري مي‌تواند به لحاظ علمي و كاربردي متضمن نتايج ارزشمندي باشد. در نوشتار پيش رو، ضمن نگاهي كلي به رويكرد حقوق اسلام و حقوق بين المللي بشر پيرامون حق داشتن وكيل، اين مسأله بررسي شده است كه بر مبناي اين دو نظام ميزان قابليت اعمال اين حق و چگونگي تضمين آن در مرحله‌ي تحقيقات مقدماتي به چه صورت قابل تحليل است. از سوي ديگر وكيل به عنوان دادرس متهم چه معيارهاي رفتاري‌اي به ويژه در مرحله‌ي مقدماتي فرآيند دادرسي بايد رعايت نمايد، تا از موازين اسلامي و بين‌المللي تخطي نكرده باشد.

Right to have advocate and judicial consult in delegations, is a defensive means for the defendant and accused person, by which he/she can provide a good fortune to prove his/her innocence or proceed his/her case. Implementation of this right during preliminary inquiries would prevent any likely violation of accused rights and preserving his/her inherent dignity. Interpreting Islamic viewpoints in expressing and preserving moral values and human rights, in their higher levels, according to the philosophy and goal of human life, in comparison with international instruments and norms which are resulted by human experiment and knowledge, could include useful scientific and practical conclusions. In the present article, after giving a general sight of view about Islamic and human rights law on the right to have advocate, extent and quality of this right especially during preliminary inquiries, is discussed and explained that, how it could be guaranteed and, from the other side, which code of conduct should be followed by advocate according to Islamic and international norms and values.