تبيين نظرية دين طبيعي با تأكيد بر رويكرد فرگشتي دانيل دِنت و نقدهاي خداباورانة آلوين پلنتينگا

Natural Religion Theory Explanation; With an emphasize on the evolutionary approach of Daniel Dennett and Alvin Plantinag’s theistic critiques

در اين مقاله ابتدا با تبيين نظرية دين طبيعي، بررسي زيست‌شناسانه‌اي از دين ارائه مي‌شود و دين هم‌چون پديده‌اي طبيعي بررسي مي‌شود. از نظر نئوداروينيست‌ها دين حتي اگر متعالي و از جهان ديگر باشد مي‌تواند به عنوان پديده‌اي طبيعي كه به توسط انسان ظهور يافته و محقق ‌شود، ملاحظه شود. براي تفسير رويكرد دين طبيعي مي‌توان گفت نئوداروينيست‌هايي چون دِنت، نمي‌خواهند دين را «تبيين» كنند، بلكه مي‌خواهند علاقة انسان‌ها را به دين به صورت فرگشتي بيان كنند؛ يعني در اين تبيين، روايتي تاريخي و فرگشتي از دين ارائه مي‌شود و همچنين دين را از امور سازگار با اجتماع مي‌داند كه توانسته است در يك انتخاب طبيعي باقي بماند. استدلال دنت در خصوص ماندگاري دين اين است: «دين به اين علت باقي مانده است كه قدرت نظم‌بخشيدن به اجتماع را داشته باشد وگرنه طبيعت آن را از ميان مي‌برد». از بين خداباوران معتقد به نظرية تكامل، پلنتينگا نقدهايي به دِنت مبني بر نظرية خود بر اساس خداباوري و «فرگشت خدابنياد» وارد مي‌كند، از نظر پلنتينگا خدمت عمدة دِنت به موضوع فرگشت و دين‌پژوهي تكاملي ناظر به طرح نظرية ايدة خطرناك داروين است. ما در اين مقاله نشان خواهيم داد، ايدة داروين، لزوماً خطرناك نيست و مي‌توان فرگشت را به عنوان الگويي براي آفرينش الهي درنظر گرفت.

Explaining the theory of natural religion, this paper has offered a biological explanation of religion, and religion is studied as a natural phenomenon. For Neo-Darwinists, religion even if it is transcendental and belongs to the other world can be considered as a natural phenomenon which is emerged and actualized by human beings. To interpret natural religion approach one can say that Neo-Darwinists like Dennett, don’t want to ‘explain’, but want to express people’s interest in religion evolutionary, i.e., they want to offer a historical and evolutionary narrative of religion, and also believe that religion consistency to community is the cause of its survival in a natural selection. Dennett's argument regarding the persistency of religion is so: ‘religion has been remained due to the fact that it has had the power to regulate community otherwise it was eliminated by nature. Among the theists believing in the theory of evolution, Plantinga has presented some criticisms against Dennett's approach, on the basis of his theory of theism and ‘God-based evolution’. For Plantinga, Dennett major service to evolution and evolutionary religious studies refers to Darwin's dangerous idea. In this article we will show that Darwin's idea is not dangerous necessarily and one can consider evolution as a model of God's creation pattern.