كليدواژه :
آتئيسم علمي , تكامل ژن‌محور , اخلاق ژنتيكي مبتني بر نظرية تكامل , زايتگايست اخلاقي , نسبيت اخلاقي
چكيده فارسي :
داوكينز در ديدگاه «اخلاق ژنتيكي مبتني بر نظرية تكامل» مدعي است كه يك «زايتگايست اخلاقي» يا «روح زمانة اخلاقي» وجود دارد كه در جوامع تكامل مي‌يابد. وي با رد اصول اخلاقي مبتني بر دين و مطلق‌گرايي اخلاقي معتقد است كه ماهيت اخلاقيات بر اساس روح زمانه به‌سرعت در حال تغيير است و هر دوره‌اي اصول اخلاقي مختص به خود را مي‌طلبد. به ادعاي او دين و اخلاق محصول فرايند زيستي تكامل و انتخاب طبيعي هستند. اخلاقيات نيز ريشه در دين ندارند، بلكه منشأ دارويني دارند. ژن‌هاي دگرخواه در خلال فرايند تكامل انتخاب شده‌اند و ما به طور طبيعي واجد نوع‌دوستي هستيم و حس ترحم و نيك‌خواهي و ساير اخلاقيات را مي‌توان بر اساس تكامل تبيين كرد. نه‌تنها تمام حيات بلكه اخلاق نيز حاصل فعاليت ژن‌هاست. ژن‌ها با واداشتن ارگانيسم به رفتار نيكوكارانه و اخلاقي، بقاي خود را تضمين مي‌كنند. طبق نظر او عمل اخلاقي عبارت است از عملي كه توانايي بقا را در بلندمدت افزايش مي‌دهد و عمل غيراخلاقي عملي است كه از اين توانايي مي‌كاهد.
اين مقاله درصدد بيان اشكالات دعاوي داوكينز است. پيش‌فرض بي‌مبناي طبيعت‌گرايي، تقليل‌گرايي گزافي، نسبي‌گرايي فاجعه‌بار اخلاقي، نابسندگي تحليل تكاملي از سرعت تحول زايتگايست اخلاقي، تعارض تحليل داوكينز با شهود اخلاقي انسان‌ها، ناموجه بودن پاداش و جزا و تعليم‌و‌تربيت با تكاملي دانستن اخلاق، تعبير نامناسب از مطلق‌گرايي، جبر ژنتيكي نافي اختيار انسان، خطاهاي روشي- مغالطة منشأ، تلقي نادرست از ابتناي اخلاق بر دين و ايدئولوژي‌گرايي علمي از جملة انتقادات به ديدگاه وي هستند.
چكيده لاتين :
According to Dawkins’ view, ‘genetic ethics based on evolution theory’, there is a ‘moral Zeitgeist’ or ‘moral spirit of the age’ that evolves in communities. Rejecting religion-based morality and moral absolutism, he believes that the nature of morality is changing rapidly based on the zeitgeist, and each period requires its own code of ethics. Religion and ethics, he claims, are the results of biological process of evolution and natural selection. Morality is not rooted in religion, but has a Darwinian origin. Altruistic genes have been selected during the process of evolution and we are naturally qualified with altruism, and sympathy, compassion and other moralities can be explained by evolution. Not only whole life but also morality is the result of genes activity. Forcing organisms to do moral behavior, Genes ensure their survival.
This article is intended to expose the difficulties with Dawkins’ claims. As we will see his views are afflicted with several significant problems, including unwarranted presupposition of naturalism, high reductionism, disastrous moral relativism, the inadequacy of evolutionary analysis of ethical Zeitgeist development, the conflict between Dawkins’ analysis and human moral intuition, the implausibility of reward and punishment and also training, inappropriate interpretation of absolutism, methodic mistakes- the fallacy of origin, his mistaken notion of religion-based morality and scientific ideologism.
