خوانشي هستي‌شناختي از شاكلة سازوارگي وحي و انسان در هندسة معرفتي صدرالمتألهين

Ontologic Reading Of Constitution Of Consistency Among Revelation and Man On Epistemologist Mullasadra

يكي از كاركردهاي اساسي فلسفة ملاصدرا تفسير عقلاني معارف‌ الهي و تبيين فلسفي جايگاه انسان در دايرة هستي است كه علاوه بر اينكه مي‌تواند چشم‌انداز روشني از نتايج و دستاوردهاي حكمت متعاليه حاصل كند، زمينة بازسازي مدلي آنتولوژيك مبتني بر اصول هستي‌شناختي صدرايي را در جهت فهم سازوارگي وحي و انسان فراهم مي‌سازد. به همين دليل نوشتار حاضر بر آن است كه سازوارگي وحي و انسان در هندسة معرفتي صدرالمتألهين را بكاود و تصويري از هويت و چيستي اين سازگاري ارائه كند. همچنين با رويكردي مسئله‌محور و با روش تحليلي، ضمن طرح دقيق مسئله، به پردازش داده‌ها بپردازد و اين ادعا را اثبات كند كه در نگرش صدرايي نسبت وحي و انسان نه از سنخ تعارض و تقابل و نه از نوع تغاير و تمايز، بلكه از نوع سازواري است؛ خواهيم كوشيد با تمايز قائل شدن ميان رويكرد فلسفي، كلامي و عرفاني صدرالمتألهين از وحي، جايگاه وجودي انسان و وحي را در دايرة هستي بررسي كنيم و با رهيافتي فلسفي سعي كنيم ساحت‌هاي هستي‌شناختي سازوارگي وحي و انسان را در نمودهاي گوناگون (هبوط و نزول، مراتب گوناگون وجودي، ظاهر و باطن، تفسير و تأويل و اسماء‌الحسني) متناسب با ديدگاه ملاصدرا تفسير و تبيين كنيم، و به بيان ره‌آورد نگاه سازوار به اين شاكلة وجودي در عرصة زندگي انسان بپردازيم.

Human fall is one of the key issues of anthropological concern in religious studies and philosophical investigations; it not only accounts for the nature of human soul rather it refers to the latter’s origin and its emergence. Although fall has been discussed in some prophetic traditions and sayings; for Mulla Sadra it is of philosophical interest and has been discussed along with the issues of soul’s origination. Thus this essay seeks to study the issue of human soul’s fall in the context of Mull Sadra’s philosophical discussions of soul as a whole and in view of a set of certain prophetic traditions. It aims at providing a picture of fall from a religious and philosophical point of view. Taking a problem-oriented approach, this research struggles to explain the bodily emergence and spiritual eternity of human soul and demonstrate that origination and fall are not of a contradictive or differentiated nature in Sadra’s view rather they are totally coherent; it also studies the philosophical, mystical and exegetical attitudes of Sadra on the existential status of human soul and its knowledge. Finally it seeks to offer a rational interpretation of ontological aspects of the fall of human soul drawing upon Sadra’s ideas concerning human realization. KeyWords: Fall, Human Soul, Bodily Origination, Coherence, Mulla Sadra