اثرات پروژه هاي انتقال آب سرشاخه هاي كارون در ايجاد يا تشديد كانون هاي گرد و غبارخوزستان با بهره گيري از فناوري هاي GIS & RS

Effects of Karoun Pipeline Transfer Projects on Creation or Expansion of Khouzestan Riverside Centers Using GIS & RS Technologies

اين تحقيق با هدف بررسي اثرات پروژه هاي انتقال آب سرشاخه هاي كارون در ايجاد يا تشديد كانون هاي گردوغبارخوزستان با بهره گيري از فناوري هاي GIS & RS به رشته تحرير درآمد. بدين منظور ابتدا پارامترهاي روزانه ي اقليمي شامل(دما، بارش، ديد افقي، رطوبت نسبي و باد) و دبي براي 9 ايستگاه سينوپتيك و 9 ايستگاه هيدرومتري در يك دوره ي 30 ساله جمع آوري گرديد. همچنين از داده ها و تصاوير ماهواره اي جهت بررسي وضعيت پوشش گياهي، رطوبت خاك، ذرات گردو غبار در منطقه مورد مطالعه بهره گرفته شد. با توجه به روند گاز دي اكسيدكربن طي سال هاي 1985 تا 2015 ، دوره هاي مورد مطالعه به دو دوره ي قبل از گرمايش جهاني(1985-1995) و بعد از گرمايش جهاني(1996-2015) تقسيم بندي گرديد. سپس با استفاده از روش هاي آماري و سنجش از دور اقدام به بررسي دوره هاي مذكور پرداخته شد. نتايج حاصل از بررسي دبي رودخانه كارون نشان داد كه آورد كارون در دوره ي آماري دوم نسبت به دوره ي اول 171 مترمكعب در ثانيه كاهش يافته است. گردوغبار محلي طي دوره ي دوم نسبت به دوره اول افزايش يافته اما شاخص پوشش گياهي(NDVI) با كاهش 13/0 مواجه بوده است. وسعت و ميزان رطوبت خاك در شرق حوضه روندي صعودي داشته است كه نقش سدسازي در اين تغييرات موثر بوده است؛ اما در غرب حوضه كارون (اطراف تالاب شادگان) اين روند با كاهش مواجه بوده است، درنتيجه با عبور جريان باد از غرب حوضه، بدليل كاهش رطوبت خاك و چسبندگي خاك، ذرات ريز از سطح زمين جدا شده و موجب بروز حداكثر گردوغبار در خوزستان و حوضه كارون شده است. بنابراين مي توان نتيجه گرفت كه عدم مديريت درست منابع آب، سدسازي و اجراي طرح هاي انتقال آب در سرشاخه هاي كارون موجب كاهش دبي و رطوبت خاك در غرب حوضه و در نتيجه گسترش كانون ريزگردها در استان خوزستان شده كه اين امر مي تواند اثرات زيست محيطي و مخاطرات انساني از جمله ابتلا به انواع امراض تنفسي و ريوي و همچنين كاهش سطح زير كشت محصولات كشاورزي و در نتيجه كاهش امنيت غذايي را در پي داشته باشد.

This study was carried out to investigate the impacts of Karoun water branches transference projects on creation or intensification of Khuzestan dust points. For this purpose, daily climatic parameters (temperature, precipitation, horizontal view, moist and wind) and required water debit for 9 synoptic and hydrometric stations within a 30-year statistical period were collected. Missing data were recovered and sorted by using Matlab,Minitab and Excel software. Also satellite data and images were used to study vegetation, soil moist and dust particles conditions in the specific area. According to the greenhouse gas procedures during 1985 to 2015, the studied period was broken into two periods, one before global warming (1985-1995) and the other after intensification of global warming (1996-2015). Then by using statistical methods and remote sensing the mentioned periods were investigated. The results from investigating long term debit of Karoun river showed that there is 171 m3/s decrease in second statistical period than the first one. During the second period, local dust has increased in comparison with the first period but vegetation index (NVDI) has 13% decrease. Also the vastness and value of soil moist in east of basin have increasing trend and the role of dam construction is evidently influential. This trend has been decreasing around Shadegan wetland in west of basin, as the result, with passing flows over this area, because of adherence reduction, soil particles disserve from the ground and cause most of the dust in Khuzestan and Karoun riverbasin