تلاقي علم و دين

نويسنده بر آن است كه علم و دين بيش از آنكه با يكديگر در تضاد و تعارض باشند، با يكديگر منشابهند. از اين رو مي كوشد، اختلافات ظاهري را بگونه اي تفسير كند كه بنوبه خود موجب شباهت علم و دين باشند. از جمله تشابهاتي كه براي علم و دين معرفي مي كند اين است كه: هر دو مي خواهند به درك جهان و انسان نائل شوند، هر دو به اموري معتقدند و هر دو براي بافتن حقيقت به نوعي از روش شهود و الهام بهره مي برند. مولف از تجزيه و تحليل مفهوم «اثبات در علم، در برابر كساني كه مي گويند؛ آراء ديني مبتني بر وحي است ولذا فقط مورد پذيرش پيروان آن دين است، اما علم چون طالب خود را به اثبات مي رساند، مورد پذيرش همگان است، نتيجه مي گيرد؛ در علم نيز بنياني كه مورد پذيرش همگان باشد و بتوان با آن اطمينان قطعي براي همگان بوجود آورد، وجود ندارد. به همين دليل آراء علمي نيز فقط براي پيروان عقيدهاي خاص قابل پذيرش است. در نهايت پيش بيني مولف آن است كه بر اساس همين شباهتها، در آينده، علم و دين با يكديگر تلاقي مي كنند و اين تلاقي موجب رشد و تقويت هر دو ميشود. موفقيت روزافزون علم، چالش ها و تناقضات فراواني را براي دين - تناقضاتي كه در زندگي افراد به روشهاي گوناگون حل مي شوند - پديد آورده است. برخي دين و علم را در قلمرو، با موضوعات و روشهايي كاملا متفاوت محسوب مي كنند. در نتيجه آنها را در تفكر خود آنچنان از يكديگر جدا مي كنند، كه مقابله مستقيم آنان با يكديگر به هيچ وجه ممكن نمي گردد. عده اي ديگر تقريبا خود را بطور كامل در يكي از دو اردوگاه علم با دين قرار ميدهند و چنانچه ديگري را زيانبار نشمارند، لااقل بي اهميت جلوه خواهند داد. از نظر من علم و دين هر دو جهانشمول و اساسا شبيه به يكديگرند. و در واقع به جهت روشن نمودن بحث است كه مايلم اين موضع نسبنا افراطي را اتخاذ كرده، بگويم كه: اختلافات آنها عمدتا ظاهري است و توجه به ماهيت واقعي آنها روشن مي سازد كه آنها تفاوت چنداني با يكديگر ندارند. شايد ماهيت واقعي علم به دليل موفقيتهاي خيره كننده ظاهري اش، چندان آشكار نباشد. بنابراين به منظور آشنايي افراد غير متخصص در علم و تبيين مسأله، و لازم است كه به اختصار به تاريخ و پيشرفت علم، اشاره و شود.