بررسي هستي‌شناسانۀ نظريات چارلز داروين و ميشل فوكو

An Ontological Study of the Ideas of Charles Darwin and Michel Foucault

اين مقاله در صدد تحليلِ هستي‌شناسانۀ نظريات چارلز داروين و ميشل فوكو با هدف دست‌يابي به وجوه اشتراك بين آن دو است. در نگاه نخستْ مقايسۀ چارلز داروين با ميشل فوكو مقايسه‌اي ناهمگون است و شايد در بهترين حالت بعيد به نظر ‌آيد؛ زيرا از يك سو، شالودۀ تفكر فوكويي را كه يكي از پايه‌هاي اصلي جنبش «پسامدرن» است، مفهوم نسبي‌گرايي (relativism) شكل مي‌دهد؛ از سوي مقابل، تفكر دارويني، يا همان داروينيسم، به‌عنوان نظريه‌اي در حوزۀ علوم تجربي و به‌طور خاص علم زيست‌شناسي، بيشتر با عينيت‌گرايي (objectivism) شناخته مي‌شود كه در تضاد با نسبي‌گرايي (relativism) است. برخلاف تصور بسياري از داروينيست‌ها و متفكرين پسامدرن و فوكويي، نوشتار حاضر تلاش مي‌كند تا با بررسي بنيان‌هاي فلسفي داروينيسم و نگرش فوكويي اثبات كند كه هر دوي آنها از منظر هستي‌شناسي بر دو اصل «ماترياليسم» و «پوزتيويسم» بنا گذارده شده‌اند.

The present article attempts to analyze and compare the views of Charles Darwin and Michel Foucault from an ontological point of view, claiming that there are serious ontological common grounds between the two. At first glance, such a comparison seems to be a bit odd and somehow impossible. The oddity of such a comparison is due to the point that, on the one hand, Michel Foucault is deemed as one of the vanguards of postmodern movement and as a result emphasizes and is associated with concepts such as relativism; on the other hand, the Darwinian viewpoint, or simply Darwinism, as a biological theory is more concerned and associated with "objectivism," as opposed to "relativism." In contrast to the views of many Darwinists and postmodern Foucauldian thinkers, the researcher attempts to, through an ontological study, demonstrate that the Darwinian and Foucauldian viewpoints share common ontological bases, namely, materialism and positivism.