كليدواژه :
جبر و اختيار , نظريه جبر , نظريه تفويض , نظريه كسب , نظريه «امر بين امرين»
چكيده فارسي :
يكي از مهم‌ترين مباحث مطرح در جامعه فكري مسلمانان ربط و نسبت افعال ارادي انسان با نظام افعال الهي است؛ به‌گونه‌اي‌كه هر كدام از جريان‌هاي فكري در قبال آن موضع گرفته‌اند. به‌طور‌كلي در اين مسئله چهار نظريه مطرح است: نظريه جبر مطلق، نظريه تفويض مطلق؛ نظريه كسب و نظريه «أمرٌ بين أمرين». سه نظريه نخست به اهل سنت مربوط است و نظريه اخير ويژۀ پيروان اهل‌بيت پيامبر9(ص) مي‌باشد. مشكل سه نظريه نخست آن است كه در تعارض با آموزه‌هاي ديني است. نظريه «امر بين امرين»، نافي جبر مطلق و تفويض مطلق است و انديشمندان اماميه در تفسير و تبيين آن تاكنون نظريه‌هاي مختلفي ارائه كرده‌اند. حكيم سبزواري از جمله كساني است كه كوشيده است بر مبناي اصل هستي‌شناختي «وحدت شخصي حقيقت وجود» تبييني عقلاني از اين نظريه به دست دهد. در اين مقاله تبيين وي از اين مسئله بررسي و نقد شده است.
