مباني انسان شناختي علم سياست اسلامي در قرآن كريم از منظر علامه طباطبايي (ره) و دستاوردهاي آن در توليد اين دانش

The Anthropological Bases of Islamic Politics in the Holy Qur'an from the Perspective of Allameh Tabataba'i and Its Achievements in the Production of this Science

علم سياست مبتني بر مباني مختلفي ازجمله مباني انسا ن شناختي است كه طبعاً از منظر قرآن كريم، داراي تحليل و تفسيري ويژه و برخاسته از جهان بيني الهي مي باشد و آن را از علم سياست سكولار جدا مي سازد؛ دانشي كه بريده از وحي و انسان محور است. اين نوشته مي كوشد با مراجعه به آيات قرآن كريم و برداشت هاي تفسيري علامه طباطبايي به اين پرسش اصلي پاسخ دهد كه مباني انسان شناختي علم سياست كدام است و التزام به آنها چه لوازم و دستاوردهايي در جهت توليد دانش اسلامي - بومي سياست در پي مي آورد. در پاسخ، بر اين فرضيه تأكيد شده است كه با توجه به شاخص هاي دانش بومي مطلوب و مباني انسان شناختي مانند كرامت، آزادي همراه با مسئوليت، فضيلت خواهي، جاودانگي و خردورزي كه از قرآن كريم و تفسير الميزان قابل برداشت است، مي توان به دستاوردهايي متفاوت از حيث روشي، بينشي و كاركردي دست يافت. از حيث روش، انديشور سياست مي تواند علاوه بر استفاده از روش تجربي، از روش اجتهاد جامع و فراگير به كشف زواياي پيدا و پنهان متون اسلامي بپردازد. در عرصة بينشي، زمينه ها و بسترهاي شايسته اي براي رسيدن به نگرش جامع و جامعه نگر به آموزه هاي ديني فراهم ميشود تا در نگرشي واقع گرايانه اين آموزه ها براي حل مشكلات سياسي - اجتماعي نقش بازي كنند. دستاورد كاركردي آن مباني به اين نحو است كه با درنظرگرفتن هدف و رويكرد استكمالي انسان به سوي سعادت، هدف و موضوع دانش سياسي اسلامي صرفا قدرت براي قدرت نيست، بلكه قدرت براي هدايت انسان و حركت او در جهت سعادت دنيوي و اخروي است. طرح اين مباني و پيامدهاي آن، گامي آغازين براي حركت به سوي دانش سياست اسلامي و مرزكشي شفاف با رقباي خود است.

Politics is based on many bases including anthropological bases which has a special interpretation and analysis from the perspective of the Holy Qur'an, and has risen out of a Divine worldview which separates it from secular politics, a science which neglects revelation and is human-centered. Referring to the Holy Qur'an's verses and the interpretational inductions of Allameh Tabataba'i, I will try to answer the following main question: what are the anthropological bases of politics and what are its consequences and results in the production of the Islamic-local science of politics. I have answered this question emphasizing on this theory: considering the standards of a suitable local science and anthropological bases such as greatness, freedom along with responsibility, perfectionism, eternity and intellectualism which are deduced from the Holy Qur'an and Al-Mizan Interpretation, we may have different achievements in terms of its method, insight and function. Considering the method, in addition to using experimental methods, a politic intellectual can use a comprehensive exertion method to find out the hidden and apparent aspects of Islamic texts. Considering the insight, good background and situation is provided to achieve a comprehensive view of religious teachings such that they play a good role, from the realistic perspective, in solving social-political problems. The functional achievements of these bases are such that considering human's purpose and his perfectionist approach to prosperity, the purpose and subject of Islamic politics is not merely power for power; it is rather power for human's guidance and his motion towards this world and the other world's prosperity. Posing these bases and considering their consequences is the beginning step for the creation of Islamic politics and determination of its exact borders compared with other similar theories.