چهارچوبي تحليلي در نظريۀ توسعه: فرهنگ، قدرت و نابرابري

An Analytical Framework in the Theory of Development: Culture, Power and Inequality

اين مقاله كوششي است براي فراهم آوردن چهارچوبي تحليلي به منظور درك فرآيند و علل كاميابي ها و ناكامي هاي الگوهاي توسعه. به اين منظور، با بهره گيري از رويكردي ميان رشته اي، نقش عوامل فرهنگ، قدرت، و نابرابري كه خود محصول تعامل دو عامل نخست است در توسعۀ جوامع مورد مطالعه قرارگرفته است. اصول نظري اين مطالعه مبتني بر تلفيقي از روششناسي نهادگرا، تحليل گفتمان و تحليل گفتمان انتقادي است. در بخش ارائۀ چهارچوب تحليلي نيز از رويكردي ميان رشته اي و تلفيقي از نظريات سياسي، جامعه شناسي و اقتصاد بهره گرفته شده است. از جمله نتايج اين مطالعه ميتوان به موارد زير اشاره كرد: 1. بي توجهي به زمينه هاي فرهنگي بسترساز توسعه يا به عبارتي نهادهاي غيررسمي و نيز پياده كردن سياستهاي توسعه اي مغاير با اصول فرهنگي و ارزشي جامعه از عوامل مهم مخلّ دستيابي به توسعه محسوب ميشوند. 2. چنانچه طي فرآيند توسعه و در اثر سياستگذاري هاي توسعه اي، نابرابري در هر يك از اَشكال خود افزايشي بي رويه داشته باشد، به طور مستقيم و غيرمستقيم موانعي جدي در ادامۀ پيشرفت و نزديك شدن به اهداف توسعه ايجاد خواهد شد. 3. رشد تناقضات فرهنگي و نابرابري در جامعه به دليل ايجاد اَشكال مختلف مقاومت مانع از هم افزايي نيروهاي جامعه جهت بهره برداري بهينه از ظرفيت هاي جامعه خواهد شد. 4. قدرت چه در قالب نظام سياسي چه در قالب فضاي هژمونيك و ارزشي، تأثير بسياري بر مقولات فرهنگ، نابرابري و مقاومت دارد و بدين ترتيب از طرق گوناگون با توسعه در ارتباط است.

This paper is an attempt to provide an analytical framework for understanding the process of and reasons for successes and failures of development patterns. For this purpose, using an interdisciplinary approach, the role of factors like culture, power and inequality -which is the product of interaction between the first two factors- in the development of societies, is studied. The theoretical principals of this study are based on a combination of intuitionalist methodology, discourse analysis and critical discourse analysis. In the presentation of the analytical framework, an interdisciplinary approach is used which is a combination of political, sociological and economical theories. The results show that inattention to cultural grounds of development or, in other words, unofficial institutions and also adopting development policies which are inconsistent with cultural and moral principles of the society are among the important factors interrupting the process of development. Another finding is that if inequality increases during the development process and as a result of such policies, it will directly or indirectly create serious obstacles in the way of development. Due to creating different types of resistance, growth of cultural paradoxes and inequality in the society will prevent gathering of the forces for optimal use of the society’s capacity. It can therefore be concluded that power, whether in the form of political system or in hegemonic and moral atmospheres, has a major effect on cultural issues, inequality and resistance. Thus, power is related to development in different ways.