رويكرد چندوجهي به اعتبار احاديث پزشكي

Multifaceted Approach to the Validity of Medical Aḥādīth

در اين پژوهش، ديدگاه هاي گوناگون درباره اعتبار روايات طبي و نيز معيار پذيرش و عمل به آن ها، نقد و بررسي و نظريه قابل پذيرش، تبيين شده است. اين مطالعه با روش توصيفي، تحليلي و كتابخانه اي رويكردهاي گوناگون دانشمندان به احاديث پزشكي را آسيب شناسي كرده و مباني و دلايل آن ها را نقد كرده است. باور به عصمت و وحياني بودن علم رسول خدا(ص) و اوصياي ايشان، مستلزم پذيرفتن و عمل به سنت ايشان در هر موضوعي از جمله طب است؛ اگرچه تعاليم بيان شده در اين روايات، تجربيات خود ايشان يا ديگران بوده باشد. گرچه براي پذيرش احاديث پزشكي چاره اي جز سنجش اعتبار سند و متن آن ها با محك قرآن، روايات معتبر ديگر، عقل و آزمايش هاي علمي نيست؛ اما در اين ميان، نقد متن و قراين و شرايط صدور روايت و بهره گيري از قواعد فقه الحديث اهميت بيشتري دارد و گرنه رويكرد به احاديث پزشكي دچار افراط و تفريط خواهد شد كه نتيجه آن محرومماندن علوم پزشكي و حوزه سلامت و بهداشت از تعاليم حق و ارزشمند روايات طبي خواهد بود.

In this research، various viewpoints on the validity of the medical traditions as well as the criterion for accepting and practicing them are critiqued and the acceptable theory is elucidated. This research uses the descriptive-analytical and library method to pathologically study the various approaches of the scientists to the medical aḥādīth and to critique their principles and reasons. Belief in the knowledge of the Apostle of Allah (S.A.W.) and his spiritual heirs (awṣiyā) as being infallible and Revelational، requires accepting and practicing their traditions on any subject، including medicine; even though the teachings expressed in these traditions are from their own experiences or those of others. Although for accepting medical aḥādīth there is no options other than assessment of the validity of their sanad and texts with the touchstone of the Qur’ān، other valid traditions، reasons، and scientific experiments; critiquing the text and evidences، the conditions of issuance of the ḥadīth، and employment of rules on ḥadīth appreciation (fiqh al-ḥadīth) are more important، otherwise the approach to medical aḥādīth would go to extremes، resulting in the medical sciences and the health and sanitation fields being deprived of the true and precious teachings of the medical traditions.